Hoe luidt de formule voor de verdeling van restzetels voor gemeenteverkiezingen?

Na het bepalen van de kiesdeler, wordt het aantal stemmen per fractie gedeeld door de kiesdeler. De uitkomst hiervan (naar beneden afgerond) geeft het aantal volle zetels dat wordt toegewezen aan een partij. Er blijven in de praktijk echter altijd zetels over, zogeheten restzetels.

Restzetels kunnen verdeeld worden volgens diverse methoden. In Nederland zijn er twee methoden in gebruik. De eerste methode, die van de grootste gemiddelden [1], geldt in Nederland voor verkiezingen voor een vertegenwoordigend lichaam met 19 of meer zetels (zoals een grotere gemeenteraad, de Tweede Kamer of de Eerste Kamer). Bij deze methode wordt het aantal stemmen voor elke partij gedeeld door het aantal behaalde volle zetels+1. De partij die nu het grootste aantal stemmen per zetel heeft, krijgt de restzetel toegewezen. Indien er meer restzetels zijn, wordt deze procedure herhaald met de nieuwe tussenstand tot de restzetels op zijn. Deze methode werkt vooral in het voordeel van grotere partijen. Een partij kan met deze methode meer dan een restzetel behalen. Dit is ook de reden waarom sommige partijen lijstverbindingen aangaan met verwante partijen: daamee wordt de kans op een restzetel groter binnen de groep van verbonden partijen. Bij verkiezingen voor de Tweede Kamer moet een partij wel minimaal een volle zetel behaald hebben om voor een restzetel in aanmerking te komen.

De tweede methode, die van de grootste overschotten [2], geldt in Nederland voor een vertegenwoordigend lichaam met 18 zetels of minder (zoals de kleinere gemeenteraden). Bij deze methode wordt gekeken naar het aantal stemmen dat over is van het totaal aantal stemmen na verdeling van de volle zetels. De partij met het grootste overschot krijgt bij deze methode de eerste restzetel, de partij met het op één na grootste overschot de tweede, enzovoort tot alle zetels verdeeld zijn. Deze methode werkt in het algemeen vooral in het voordeel van kleinere partijen. Elke partij kan hoogstens één restzetel krijgen volgens deze methode. Partijen die minder dan 75% van de kiesdeler hebben gehaald, komen bij deze methode niet in aanmerking voor een restzetel.