Hoe werkt de scheiding tussen kerk en staat?

Scheiding van kerk en staat is in vrijwel alle westerse en ook heel veel andere landen de realiteit. Waar het op neerkomt is dat de overheid als geheel niet regeert vanuit een religieuze ideologie (bijv. de sharia), dat iedereen elk geloof kan hebben, dat je geloof niet van belang is bij het krijgen van een baan bij de overheid en dergerlijke zaken.

In belgië zijn ze wel ver gevorderd in dat stadium.

Van scheiding van kerk en staat is sprake wanneer de kerkelijke macht en staatkundige macht niet in dezelfde handen zijn en zij geen beslissende invloed op elkaar uitoefenen.

Het betekent dat de staat en de kerk ieder hun eigen zaken regelen en zich niet met elkaar bemoeien of elkaar de regels voorschrijven. Het gaat bij deze scheiding dus in de eerste plaats om het organisatorisch en bestuurlijk gescheiden houden van deze twee grootheden. De overheidsdienaren bemoeien zich niet met de kerk en de dienaren van de kerk bemoeien zich niet met de staat.
De scheiding van kerk en staat betekent dus niet de scheiding van religie en politiek, al is dat een gangbare misvatting.

In 1795 werd in Nederland, toen nog de Bataafse Republiek, door de Fransen de scheiding van kerk en staat ingevoerd. Deze is echter onvolledig. Ook de Nederlandse staat betaalde compensatie voor de onteigeningen tijdens de Franse Revolutie, maar daaraan kwam met een eenmalige afkoopsom door de overheid een eind in 1983, toen de Wet beëindiging financiële verhouding tussen Staat en Kerk werd ingevoerd.

In Frankrijk wordt sinds 1905 met de wet tot séparation des Églises et de l'État de 'scheiding van kerken en van de staat' geregeld. In 1958 werd de regeling in de grondwet verankerd.

De Belgische grondwet kent geen artikel dat expliciet tot scheiding van kerk en staat dwingt. Maar de scheiding kan wel worden geconcludeerd door de artikelen 20, 21, 22 en 181 van de Belgische grondwet in samenhang te beschouwen.

In Groot-Brittannië echter is het staatshoofd ook hoofd van de Anglicaanse staatskerk en hebben 26 Anglicaanse bisschoppen ambtshalve zitting in het Britse parlement.

In Noorwegen is de koning hoofd van de Noorse staatskerk.

In Denemarken zit er in de regering altijd een kerkminister ten behoeve van de officiële Deense staatskerk, die bepaalde taken namens de staat uitvoert.

Zo zijn er zeer veel variaties in uitvoering per land.