Wat zijn 'usurperende bevoegdheden'?

Een usurperende bevoegdheid is een typisch Belgische uitdrukking. Ik heb begrepen dat Belgen er ook geen raad mee weten, en het liever een fantoom-bevoegdheid noemen. In Nederland wordt de uitdrukking niet gebruikt, maar dat wil niet zeggen dat hier niet precies hetzelfde zou gebeuren.

Centrale overheden delegeren graag allerlei taken, bevoegdheden of bestuur naar lagere overheden. B.v. naar deelstaten, gewesten of zoals bij ons provincies en gemeenten. Daar zit wel iets goeds in, want een centrale overheid is een log apparaat, en op plaatselijk niveau weet men veel beter hoe het zit met de (plaatselijke) problematiek.

Om beleid uit te voeren hebben b.v. gemeenten zelf geen geld. De centrale overheid zegt dan: "hier heb je (jaarlijks) een pot met geld en zoek het zelf maar uit hoe je dat precies besteedt". De gemeente is dan verantwoordelijk voor het beleid, ipv de centrale overheid, terwijl de overheid wel eisen stelt aan dat beleid.

Wat nu in Nederland, en ook in Belgie (en veel meer overheden) actueel is, dat er bezuinigd moet worden. De pot met geld die naar gemeenten gaat, wordt kleiner. Maar dan krijg je een spanningsveld: de gemeente blijft, ook met de kleinere pot met geld toch verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid. Een gemeente kan dan dus zeggen: "met zo weinig geld kunnen we dat beleid niet meer goed uitvoeren en we kunnen er eigenlijk ook geen verantwoording voor dragen".

Toch zal de centrale overheid, ondanks die bezwaren moeten bezuinigen, en vindt dat de gemeenten verantwoordelijk blijven voor het beleid. En dan maakt de overheid gebruik van de usurperende bevoegdheid. Een beetje simpel gezegd, praat de usurperende bevoegdheid van de overheid, iets recht wat eigenlijk krom is, maar waar tegelijkertijd ook niet echt een oplossing voor te vinden is.