Hoe is de politieke besluitvorming geregeld in provincies en gemeenten en hoe verhouden deze organen zich tot de landelijke politiek?

Dit is een vraag waar een heel uitgebreid antwoord op mogelijk is. Kort: Het rijk, provincies en gemeenten vormen de drie zelfstandige (autonome) bestuurslagen in Nederland, die elk direct worden gekozen door de inwoners. Je zou ook het Waterschap nog kunnen noemen, maar die bungelt er een beetje tussen.
Besluitvorming vindt plaats bij meerderheid van stemmen.
Provincies en gemeenten hebben autonome taken (waar dus niemand anders over gaat) en medebewindstaken. Dan geven zij uitvoering aan een wet van het rijk, zoals bijvoorbeeld rolstoelen verstrekken of het verzorgen van openbaar onderwijs. Ze kunnen niet beslissen om dat maar niet te doen. Het rijk c.q. de betreffende ministers hebben een toezichthoudende bevoegdheid. Als een gemeente of provincie b.v besluiten neemt die in strijd zijn met de wet kunnen ze ingrijpen. Idem als ze hun medebewindstaken niet correct uitvoeren. Evenzo heeft de provincie een aantal bevoegdheden m.b.t. de gemeenten en waterschappen in die provincie.
Nu begrijp je ook waarom de Europese Unie wel eens 'de vierde bestuurslaag' wordt genoemd.