wat is een volksrechtbank?

De volksrechtbank stamt af van de Griekse heliaia. De beslissingen in het oude Athene werden niet genomen door beroepsrechters, maar door een jury van leken. De belangrijkste rechtbank was de heliaia, die uit 6000 leden bestond. Deze heliasten moesten ouder zijn dan dertig jaar en het Atheense burgerrecht bezitten. Ze werden door loting aangewezen. Elke jaar moesten ze een eed afleggen, die inhield dat ze onpartijdig zouden oordelen. Ze beloofden hierbij de wet te zullen gehoorzamen en, als iets niet in de wet stond, zo rechtvaardig mogelijk te handelen. Deze 6000 heliasten werden - ook weer door het lot - verdeeld over tien rechtbanken (dikasthria), die zo elk over een jury van 500 leden konden beschikken. De overige 1000 dienden als reserve. Als het een eenvoudige zaak was, deed slechts een gedeelte dienst, bijvoorbeeld 201 man. Ging het om een belangrijk proces, zoals in het geval van Sokrates, dan werden de leden van meerdere rechtbanken samengevoegd, zodat een jury van 501, 1001, of meer leden ontstond.
In België kent men nog een "hof van Assisen" voor persmisdrijven. Dat is een soort volksrechtbank waarbij een jury van twaalf leken beslist over de strafbaarheid van een feit. In Nederland bestaat het al een tijd niet meer. Maar in Rwanda en China wordt nog dagelijks gebruik gemaakt van volksrechtbanken.