Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Waarom heet een computer een computer?

Ik zeg het dagelijks zo vaak, maar geen idee waarom het zo heet. Net als hardware, software, internet, etc. Zijn er trouwens ook geen nederlandse namen voor?

Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden
in: Taal
6.8K

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Antwoorden (2)

We hebben het woord computer uit het Engels overgenomen.
"Compute" betekent rekenen: een computer betekende aanvankelijk een rekenmachine. Later werd een programmeerbare digitale "rekenmachine" ook computer genoemd.

Toegevoegd na 2 minuten:
Een niet-ingeburgerde Nederlandse naam voor computer is: rekenaar.
(Lees meer...)
SimonV
10 jaar geleden
Amadea
10 jaar geleden
Leuk om te weten is: in het Zuid-Afrikaans wordt het wél een rekenaar genoemd.
SimonV
10 jaar geleden
Het Zuid-Afrikaans heeft veel leuke computertermen, bijvoorbeeld: desktop publishing company (DTP company) = tafeluitgewery
dots per inch (dpi) = stippels per duim (spd)
download = aflaai, afstuur, afwaarts laai
email = e-pos
homecomputer = tuisrekenaar
inbox = inmandjie
keyboard = sleutelbord
laptop = skootrekenaar
Link = skakel, koppeling
listbox = lijsthokkie
LOP = FTP = lêeroordragprotokol
message window = boodskapruitjie, booskapventer
online = aanlyn, gekoppel
operating system = bedrijfstelsel
outbox = uitmandjie.
etc. http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/taal/4522-internettermen-in-het-afrikaans.html
Wij hebben het woord computer overgenomen uit het Engels, omdat we voor de letterlijke vertaling ervan - rekenmachine - al een voorwerp HADDEN met die naam. Wat ze in Amerika een calculator noemen (wat dan eigenlijk weer BErekenaar had moeten zijn, maarja, het ding was er al tientallen jaren) noemden wij al jaren een rekenmachine. Die term was dus " geclaimd" . En in die gevallen valt de keus snel op een Engels woord.

Bovendien zijn we in het Nederlands sowieso heel makkelijk met het adopteren van termen uit een vreemde taal, en eenmaal ingeburgerd verdwijnt die ook niet snel weer. Soms is een term wel te vertalen, maar in het Engels kort, bondig en de lading dekkend, terwijl je in het Nederlands voor dat woord ook iets anders kunt gebruiken. Denk aan "bewaren" . Als je iets saved, weet je ook meteen dat het op de COMPUTER bewaard wordt, en niet in een schoenendoos of het keukenkastje.

In het Nederlands voegt een vreemd woord dus vaak een betekenis TOE aan een term die eerder niet bestond, en verrijkt daarmee in feite de taal. Als in het Engels iemand zegt :" I saved" weet je nog steeds niet of iemand iets bewaard heeft op zijn computer of gespaard op de bank of iemand leven heeft gered.....dat moet je uit de context halen. Bij nieuwe begrippen zoeken wij dus vaak nieuwe woorden in plaats van oude te hergebruiken, en spelen daarbij graag leentjebuur bij buurtalen.

Ook allerlei apparaten en termen rondom de computer zijn we Engelse namen blijven geven, van de printer en software tot uploaden en saven. Veel van deze werkwoorden zijn wel weer zodanig ingeburgerd dat we ze in het Nederlands vervoegen. We spreken van hij uploadt, gedownload, gesavede data, uitgeprinte facturen.....daar is uiteindelijk eigenlijk op de lange duur geen woord Engels meer bij; het is nieuw Nederlands.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden
Ozewiezewozewiezewallakristallix
10 jaar geleden
Weer een mooi, handmatig ingeklopt antwoord, Marleen !
De enige toevoeging die ik nog kan verzinnen is dat de computer en de meeste randapparatuur in het Engels sprekende Amerika ontwikkeld zijn. We hebben gewoon de benamingen van de fabrikanten van toen overgenomen.

(Gek trouwens dat "randapparatuur" dan wél weer een Nederlands woord is. Zou "computer peripherals" niet lekker genoeg 'bekken' in de nederlandse mond ?)
SimonV
10 jaar geleden
"Wij hebben het woord computer overgenomen uit het Engels, omdat we voor de letterlijke vertaling ervan - rekenmachine - al een voorwerp HADDEN met die naam."
Was dat de reden om dan maar het Engelse woord over te nemen? Heb je hier een bron van?
Zoals Oze zegt: voor "computer peripherals" hebben we ook een eigen woord verzonnen.
SimonV
10 jaar geleden
We hadden direct voor "rekenaar" kunnen kiezen, maar die term is nooit ingeburgerd...
Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden
Het bestaan van de rekenmachine is niet de reden geweest dat we voor computer gekozen hebben ; op welk woord dan ' de massa' (of in eerste instantie de beroepsgroep) de keus laat vallen, is min of meer willekeurig en afhankelijk van hoe makkelijk een woord bekt en blijft hangen. "Rekenaar" hadden we kunnen doen, maar meestal als een woord eenmaal ingeburgerd is (en dat was met computer al HEEL snel het geval, jaren 60 of zelfs eerder), buigt dat later niet snel meer om, tenzij het om een ingewikkeld woord of combinatie van woorden gaat. Dat het geen rekenaar is geworden is taalkundig ergens ook wel weer logisch ; in die constructie duiden wij eerder een persoon aan (-aar) Tekenaar, bedelaar, handelaar). De uitgang -er achter een woord voor iets dat wat doet/waar je iets mee doet is echter heel gebruikelijk Nederlands, waarmee de computer naadloos aansluit in de rij met de broodrooster, de stofzuiger, de papierprikker en de vloerwisser. Woorden ontstaan nu eenmaal primair door alledaags gebruik. Woorden die 'achter de tekentafel' kunstmatig bedacht worden maar heel, heel zelden gemeengoed, of het moet om een heel goed woord gaan dat net zo snel ingang vind en de oude term kan 'inhalen'. Bovendien leent een woord op -er zoch ook makkelijk om er een werkwoord van te maken : computeren, gecomputerd, computerde. (en niet rekenaarde, en zeker niet rekende) . Allemaal redenen die wellicht de keuze voor "computer" niet verklaren, maar wel bevestigen. En zo vreemd zijn leenwoorden niet. De noemen een restaurant nog steeds geen eethuis (sterker nog, het betekent eigenlijk iets anders), een snackbar geen tussendoortjestent, een coffeshop is geen koffiewinkel, een auto geen zelfrijder en een lits jumeaux geen tweelingbed. Voor' randapparatuur' hebben we niet zozeer een woord 'bedacht' ; peripheral voegt zich op geen enkele wijze naar de Nederlandse samenstelling van woorden, en is bovendien een woord dat we in het Nederlands niet als op zichzelf staand bijvoeglijk naamwoord kunnen vertalen, woorden met ' peripheral' drukken we zelden uit als periferaal of uit de periferie, maar met het voorvoegsel "rand-" . (randstad, randverschijnselen, randgroepjongeren, dus ook randapparatuur. Daar vraagt de letterlijke vertaling een andere samenstelling van het woord.
Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden
Er is niet voor elk woord een bron ; taalgevoel volstaat hier uitstekend, plus wat kennis van hoe een taal leenwoorden opneemt.
Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden
Een kanttekening: "eenmaal ingeburgerd verdwijnt die ook niet snel weer", nee, want dan is het ingeburgerd. Daar staat tegenover dat er veel (Engelse) woorden vroeger wel in beperkte mate werden gebruikt, die daarna ook weer verdwenen. Het is dus niet zo dat als een vreemd woord eenmaal wordt gebruikt, dat dit voor altijd is.
Daarnaast is het van belang om in deze context ook de woorden te noemen, waar eerst een Engels woord voor werd gebruikt, maar nu een Nederlands. Denk aan hoekschop, vrije trap, maar ook opslaan ipv saven.
https://onzetaal.nl/uploads/editor/Teloorgangofsurvival.pdf
Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden
Geweldig artikel ; dank je wel ! Ik wist dat ik er ooit ergens iets over gelezen had ; nu weet ik ook weer waar (en hoe lang geleden alweer....). Heel goed onder woorden gebracht waarom het ene woord het wel ' redt' en het andere niet. Mooie conclusie ook : zolang /zodra een woord te Engels klinkt, verdwijnt de voorkeur. Vooral erg leuk om te zien dat de drie voorbeelden die ze noemen als ergerlijk Engels in 2001 het decennium inderdaad niet overleefd hebben ; loungen (al noemen mijn kinderen het nu "chillen" , masterpiece en seasoning (in beide van het Engels afwijkende betekenis). Ik sluit ook niet uit dat ooit, in theorie, computer zou kunnen verdwijnen als genoeg mensen een alternatief gaan gebruiken. De Tattoo met de korreltjestabak ken ik inderdaad ook nog ; was goed te roken ;-)

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 5000
Gekozen afbeelding