wat betekent überhaupt?

über·haupt [uuberhaupt] bw 1 over het algemeen: het is daar ~ niet zo duur 2 tenminste, althans: als ik daar ~ nog tijd voor heb 3 eigenlijk: begrijpt hij ~ wel waar het over gaat?

Überhaupt betekend letterlijk "ooit"

- doorgaans
- hoe dan ook
- sowieso

Er zijn geen Nederlandse woorden die echt precies hetzelfde uitdrukken als 'überhaupt'. Dit is namelijk een nogal woord dat nogal ruim in betekenis is. In veel gevallen kan men wel voor een Nederlandse omschrijving kiezen (bijv. helemaal, eigenlijk, over het algemeen, over het geheel genomen, in het geheel, in elk geval, toch al, hoe dan ook), maar daarmee wordt niet altijd precies hetzelfde bedoeld. Bovendien is in enkele gevallen geen alternatief voorhanden.

Toelichting
Het succes van überhaupt is wellicht toe te schrijven aan de nogal vage betekenis. De woorden worden in veel verschillende contexten gebruikt en soms is het moeilijk of zelfs niet mogelijk om een Nederlands alternatief te geven. Deze vaagheid is niet alleen een mogelijke reden van het succes, maar ook van de bezwaren die tegen het gebruik ervan wordt gemaakt.

Uit de volgende voorbeelden blijkt dat de betekenis van überhaupt heel moeilijk grijpbaar is en dat ook de Nederlandse alternatieven de mededeling niet veel helderder maken. In enkele gevallen is het zelfs niet of nauwelijks mogelijk een Nederlands equivalent te geven:

(1) Of iets in de economie überhaupt onzin is of niet, dat is überhaupt heel moeilijk te begrijpen. ('hoe dan ook')

(2) Persoonlijk heb ik nooit werkcolleges gevolgd, nee, überhaupt geen colleges. ('in het geheel')

(3) Daarbij doet het er helemaal niet toe met wie je het doet en of je het überhaupt doet. ('eigenlijk')

(4) Logica is - net als filosofie überhaupt - niet meer en niet minder dan een hulpmiddel. ('in het algemeen')

(5) Het gaat er nu even niet om of u dat belangrijk vindt of afschrikwekkend of überhaupt wat u ervan vindt. (hoe dan ook? - in Nederlands weergeven niet goed mogelijk)

Toegevoegd na 52 seconden:
*er staat ergens het woord 'nogal' teveel, wel te verstaan