Wat heb je er aan als je Latijn kan spreken?

SPREKEN heeft weinig zin, want dat doet bijna niemand, maar LEZEN heeft wel degelijk zin. Bovendien is het handig als je behoorlijk wat Latijnse (en Griekse) woorden kent, omdat je dan de betekenis en herkomst van veel moderne woorden (in het Nederlands, maar ook in andere moderne talen) veel beter begrijpt.

Maar er is nog iets: er is in het Latijn (en Grieks) heel veel mooi en belangrijk werk geschreven. Nu kun je dat natuurlijk wel in vertaling lezen, maar bij een vertaling heb je sowieso altijd te maken met de interpretatie van de vertaler. Als die iets niet heeft begrepen, of op een bepaalde manier heeft opgevat, dan word jij als lezer met zijn of haar mening opgezadeld, zonder dat jij dat merkt. Dat is met meer oude talen het geval (ik geef straks een voorbeeld uit de bijbel). Zo zijn er situaties waarbij een woord in de 'brontaal' meerdere betekenissen heeft, maar in de taal waarin vertaald wordt, niet. Zelfs als de vertaler dat merkt, dan is het nog bijna ondoenlijk om het te vertalen. Dat zie je bijvoorbeeld heel goed in de boeken van Harry Potter. Volgens mij heet Rowling een lijst meegeleverd met de woordspelingen, zodat de vertalers er op zijn minst voor konden zorgen dat er een vergelijkbare woordspeling in de buurt kwam te staan. Maar het blijft behelpen. Neem bijvoorbeeld het briljante Diagon Alley, dat (toch een beetje jammer, maar tja, wat moet je anders?) is vertaald als de Wegisweg. Kun je je indenken hoe groot de problemen met oude talen zijn!

Daarom lezen sommige mensen nog graag de oude Latijnse (en Griekse, Aramese, enz.) teksten in de oorspronkelijke talen.

Een mooi voorbeeld uit de bijbel is de zin: 'Bemin uw naaste als uzelve.'
'Als uzelve' wordt door ons opgevat (omdat het zo vertaald is) alsof het een bijwoordelijke bepaling is, en dus op het beminnen staat: ik moet evenveel van mijn naaste houden als ik van mezelf houd.
Dat vinden veel mensen nogal een opgave! En de vraag is: is het reëel?
Nu is er in veel oude talen (zoals het Grieks, maar ik meen ook het Aramees) geen onderscheid tussen bijwoordelijke en bijvoeglijke bepalingen. Je kunt de tekst dus net zo goed zó lezen: 'Bemin uw naaste, die (immers) net zo is als uzelf.'
En dát is een veel logischer opdracht, die bovendien strookt met alle inzichten van de psychologie.

Kortom: als je teksten leest in hun oorspronkelijke taal, kun je je er zelf een mening over vormen, en zit je niet opgescheept met de interpretatie van een vertaler, of met 'wat men' denkt dat er staat.