Waarom heet het bewuste deel van Belgie niet VlaaMderen maar VlaaNderen? We hebben het toch ook over VlaaMs en niet over VlaaNs?

Er zijn wel meer verwante woorden die toch een enigszins andere vorm hebben. Vergelijk bijvoorbeeld het zelfstandig naamwoord naam en het werkwoord noemen, of het zelfstandig naamwoord gave en het werkwoord geven. Meestal zijn dergelijke kleine verschillen tussen woorden te verklaren door historische ontwikkelingen in de taal.

Iets dergelijks zal in het geval van Vlaanderen, de plaatsnaam, en Vlaams, het bijvoeglijk naamwoord, ook wel het geval zijn. De vraag is alleen wat er precies is gebeurd waardoor Vlaanderen en Vlaams van elkaar zijn gaan verschillen.

In het geval van Vlaanderen en Vlaams blijkt dat een moeilijke vraag te zijn, omdat de etymologie van Vlaanderen en Vlaming onzeker is.

Volgens één mogelijke etymologie, gaan Vlaming en Vlaanderen allebei terug op een oud (en hypothetisch) woord flâm, dat 'stroom' zou betekend hebben (denk aan vloeien of het Engelse flow), en bij uitbreiding 'drassig land' (een Vlaming was dan 'afkomstig van drassig land'; en Vlaanderen betekende iets als 'streek met stromen, slikken'). De m van Vlaams en Vlaming is volgens die verklaring de oorspronkelijke vorm en de n in Vlaanderen is de afwijking. Dat is niet onaannemelijk, want een soortgelijke afwijking komt ook elders voor; denk bijvoorbeeld aan schande met een n, dat verwant is aan schamen met een m - niet toevallig staat net als in Vlaanderen de n in schande vlak voor een d.

Een andere etymologie stelt echter dat de n de oorspronkelijke klank was, en de m achteraf ontstond. Volgens die etymologie warenVlamingen oorspronkelijk Flandwari, dat wil zeggen, 'bewoners van het buitenland' (wari zijn 'bewakers', denk aan bewaren, en bij uitbreiding 'bewoners'; fland bestaat dan weer uit land, wat gewoon 'land' betekende en een f die afkomstig is van ut, 'buiten', denk aan uit; de veronderstelling is dan dat het oorspronkelijke Vlaanderen een slecht bewoonbaar stuk land was aan de kust in West-Vlaanderen dat aan niemand toebehoorde en dus 'buitenland' was). De d van Flandwari zou echter verdwenen zijn, en daardoor kwam de n vlak voor een w te staan en smolten die twee klanken samen tot m. Ook dat gebeurt wel meer, denk maar aan de dialectuitspraak van gaan we als game of gomme.

Een tamelijk ingewikkeld verhaal dus, helaas zonder sluitende verklaring, maar wel met twee redelijk plausibele mogelijkheden.

Misschien overgenomen van het franse "flamand" ?