Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

bestaat er ook een groene boekje voor de uitspraak?

de spelling hanteert vanuit algemeen beschaafd nederlanders. Hoe zit dit met uitspraak?
Mensen die bijv in het zuiden met een mooie zachte -g- praten, wordt dit gerekend tot een goede uitspraak en is er sprake van mondelinge individuele vrijheid? Of -bestaat- er een strikte handhaving die bepaalt dat informeel een vaste klank is voor het ABN. zo leerde ik bijv frans en duits volgens bepaalde klanken.
Even bij zeggen voordat er dadelijk misverstanden komen dat ik van streekklanken houdt en dat het actueel is en er niet negatief naar sta. Toch vraag ik me af of iemand die bijv met een bepaalde streekklank praat, het als -negatief- wordt gezien, niet als discriminatie maar als een -foutieve uitspraak.

Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
in: Taal
1.3K

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Het beste antwoord

De spelling van een woord is gebaseerd op de standaarduitspraak. Met standaarduitspraak wordt bedoeld: "een uitspraak die niet gekleurd is door de woonplaats, leeftijd of andere kenmerken van een bepaalde spreker."

Er is echter niet een soort 'groen' (of andersgekleurd boekje) voor de uitspraak. De uitspraak van onze taal is ook aan verandering onderhevig. Zo wordt in bepaalde delen van ons het woord 'kaart' tegenwoordig ongeveer uitgesproken als [kaajt] in plaats van met een 'tongpunt -r'. Op vele plaatsen, vooral in het Westen, worden stemhebbende medeklinkers stemloos uitgesproken. ([fis] in plaats van [vis])

Tegenwoordig wordt in de media vaak slordig gesproken. Sprekers die een slordige uitspraak hadden, werden vroeger niet eens aangenomen. Ik weet niet of je de oude filmpjes van het Polygoonjournaal kijkt, maar als je nu zou spreken als (de uitermate goed verstaanbare) Philip Bloemendal komt het overdreven over.

Over de uitspraak van de 'g'is het volgende te zeggen (bron: Taaladvies.net):
"De letter g kan zowel staan voor de stemhebbende [g] (met trilling van de stembanden, zoals in dagen) als voor de stemloze (of 'scherpe') [ch] (zonder trilling van de stembanden, zoals in dag). In beide gevallen gaat het om een ruisklank die in de keel wordt gevormd. Met de lettercombinatie ch wordt altijd een stemloze [ch] weergegeven.
De g is stemhebbend als eerste klank van een woord (zowel voor klinkers als voor de medeklinkers n, l en r; bijvoorbeeld geven, gniffelen, gloeien, grauw) en als klank tussen andere klanken in een woord (bijvoorbeeld dragen, bergen, zwelgen, weegbree), behalve als die wordt gevolgd door een s of een t (bijvoorbeeld bergt [bercht], daags [daachs]). Daarnaast bestaat er nog een ander verschil in uitspraak, namelijk tussen de 'harde' en de 'zachte' g, dat regionaal bepaald is: de zachte g komt vooral voor in het zuidelijke deel van het Nederlandse taalgebied. In dat deel van het taalgebied waar de g zacht wordt uitgesproken, wordt het onderscheid tussen stemloos en stemhebbend in acht genomen. "

Stilzwijgend heerst bij nogal wat mensen het misverstand dat de taal die in Hilversum e.o. gesproken wordt, 'standaardnederlands' is. (En mensen die niet zo spreken, worden door ook nogal wat mensen beschouwd als een stel provincialen.) Het is echter een vorm die gekleurd is door het dialect wat in het Westen van Nederland gesproken wordt.
(Lees meer...)
Computoon
11 jaar geleden
Antoni
11 jaar geleden
Computoon, ik heb naar aanleiding van je antwoord een nieuwe vraag: Je schrijft: "Op vele plaatsen, vooral in het Westen, worden stemhebbende medeklinkers stemloos uitgesproken." Het is mij opgevallen, dat veel mensen de "s" uitspreken als "z". Zo hoor ik iemand als politiek verslaggever Frits Wester vaak spreken over "zamenwerking" en "het Zee Dee Aa". Is jouw opmerking een verklaring voor dat verschijnsel?
Computoon
11 jaar geleden
Antwoord op Antoni:
Reagerend op het voorbeeld van Frits Wester: ja, daar is een verklaring voor. Je zou het 'hypercorrectie' kunnen noemen. "Hypercorrectie is een verschijnsel in de taal waarbij de spreker een vermeende taalfout ten onrechte 'corrigeert'.", aldus Wikipedia. Frits Wester komt vermoedelijk uit het Westen van het land en is er (ik vermoed onbewust) van op de hoogte dat een medeklinker daar vaak stemloos wordt uitgesproken wanneer het stemhebbend moet zijn. Zo zal 'daar' [faak] worden uitgesproken als het [vaak] moet zijn en bij wijze van grap hoor je ook wel eens [ik heb de son in de see sien sakke].
En wat doet Frits Wester in de door jou genoemde voorbeelden? Hij spreekt een medeklinker die in een correcte uitspraak stemloos uitgesproken MOET worden ('samenwerking') juist stemhebbend ('zamenwerking') uit. Hij maakt dus een uitspraakfout uit 'vrees' het fout te doen... De 'C' van CDA moet natuurlijk als [see] worden uitgesproken en niet als [zee]. Maar hij heeft in zijn achterhoofd wellicht het woord 'zee' dat in Randstedelijk dialect als [see] wordt uitgesproken en die fout wil hij niet maken.

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 5000
Gekozen afbeelding