Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Wanneer mag je het woord -der in het Nederlands gebruiken?

Overal als er 'van de ' staat (De leider der boekhandel?)

Verwijderde gebruiker
12 jaar geleden
in: Taal
Geef jouw antwoord
0 / 2500
Geef Antwoord

Het beste antwoord

Nederlands is een Germaanse taal en ook wij hadden vroeger, net als d Duitsers nog steeds hebben, verschillende naamvallen die moesten worden gebruikt bij mannelijke-, vrouwelijke- en onzijdige zelfstandige naamwoorden.
Bij ons is dat nu vrijwel verdwenen maar er zijn nog talloze overblijfselen van de stelselmatige verbuiging van het zelfst. nmw. in onze taal.

De heer des huizes= de heer van het huis
Het jaar der jaren= het jaar van de jaren,
Het beste lied aller tijden, het beste lied van alle tijden,
Des morgens ('s morgens) ga ik naar school,
U bent één mijner vrienden= u bent een van mijn vrienden,
Woordenboek der Nederlandse taal= woordenboek van de Nederlandse taal.

Er zijn ook nog tal van vaste uitdrukkingen zoals;
slecht ter been,
op den duur,
van harte,
in koelen bloede vermoorden.

In deze ; 'de commandant der strijdkrachten' bijv. staat 'der' in de tweede naamval (= het genitief genoemd bijv. der,des)en dit betekent dus 'van de'.

Je komt ze nog wel tegen in oud of heel plechtig Nederlands, maar je hoeft dus, behalve op de vaste uitdrukkingen na, geen genitief te vormen of te gebruiken in het hedendaagse taalgebruik. De meeste mensen zouden niet eens begrijpen waarover je het hebt.
Je loopt ook snel het risico hierin een fout te maken.
Zo zie ik vaak dat het fout gaat met 'te allen tijde',dit betekent 'altijd'. Vaak zie ik dan staan; ten aller tijden, ten alle tijden,ten alle tijden enz. Als je het niet zeker weet, gebruik dan 'altijd'.
Zo is het ook bijv. de procureur des konings maar ook
de commissaris der koningin. Je moet dus zeker weten of je met een mannelijk, vrouwelijk of onzijdig zelfst. nmw. te maken hebt.
Verwijderde gebruiker
12 jaar geleden

Andere antwoorden (2)

Het woord 'der' is een zogenaamd lidwoord. In het huidige Nederlands maken we eigenlijk alleen nog maar onderscheid tussen nominatief (1e naamval) en accusatief (4e naamval). In de tijd van 'der' (dat is eigenlijk Middelnederlands) werd dit gebruikt (vaak ook als 'dier') om bezit of deel aan te geven.

Burghet der Vrouwe Elizabeth. (Burgt van Vrouw Elisabeth)

Nu kan je 'der' technisch gebruiken bij:
1) Meervoud Genitief
2) Vrouwelijk genitief e.v.

Het boek der vrouw. Wier vrouw is dat?
De zaak der Christenen. Wier werken zijn nog niet opgenomen in het bestel?

Is het helder? Je zult vaak wel moeten opzoeken welke woorden vrouwelijk zijn.

Of: De vrouw, dier ..., at. bijv.

Toegevoegd na 35 seconden:
Hier een overzicht van het gebruik van de naamvallen:
http://www.dbnl.org/tekst/hoge008curs01_01/hoge008curs01_01_0005.php
Verwijderde gebruiker
12 jaar geleden
Het is ouderwets taalgebruik. Bij voorkeur schrijf je gewoon altijd 'van de'. Dat is inderdaad hetzelfde als 'der'. Maar een boekhandel heeft geen leider, dus jouw voorbeeld klopt niet.
Amadea
12 jaar geleden
Deel jouw antwoord
0 / 2500
Geef Antwoord
logo van Kompas Publishing

GoeieVraag.nl is onderdeel van Kompas Publishing