Hoe kan ik zien of een woord mannelijk of vrouwelijk is?

Woorden waar het lidwoord ‘de’ wordt voor gezet, kunnen mannelijk of vrouwelijk zijn. We maken tegenwoordig echter zelden onderscheid. Toch is het in sommige gevallen handig om het geslacht te weten, bijvoorbeeld wanneer je in een officieel verslag wél keurig wilt verwijzen met ‘haar’ of ‘hem’.
Wanneer je niet weet wat het woordgeslacht is, zoek het dan op in het woordenboek. Voor ‘de’-woorden geldt de volgende richtlijn: begint een ‘de’-woord met een van de volgende achtervoegsels, dan is het bijna altijd vrouwelijk:

-heid, -nis, -schap: waarheid, kennis, beterschap
maar: het dichterschap, het gezelschap, het kampioenschap, het waterschap

-de, -te: liefde, diepte
maar verzameltermen met ge- ervoor zijn onzijdig: het gebergte

-ij, -erij, -arij, -enij, -ernij: voogdij, bakkerij, rijmelarij, woestenij, razernij
maar: het schilderij

-ing, -st (achter een werkwoordstam): wandeling, winst;
maar: dienst is mannelijk

-ie, -tie, -sie, -logie, -sofie, -agogie: familie, politie, visie, biologie, filosofie, demagogie

-iek, -ica: muziek, logica
maar: het antiek, diptiek (ook het), het elastiek, mozaïek (ook het en mannelijk), portiek (ook het), het publiek en automatiek (ook het), elektriek (mannelijk en het), kantiek (ook het), mechaniek (ook het), periodiek (ook het) en reliek (ook het)

-theek, -teit, -iteit: bibliotheek, puberteit, stabiliteit;

-tuur, -suur: natuur, censuur
maar: het avontuur, het barbituur, het fournituur, garnituur (ook het), montuur (ook het), het postuur, creatuur (ook het)

-ade, -ide, -ode, -ude: tirade, planetoïde, periode, attitude;
maar: niet-telbare stofnamen op -ide zijn onzijdig (bijvoorbeeld chloride en bromide)

-ine, -se, -age: discipline, analyse, bagage;
maar: bosschage (ook het), het percentage, promillage en voltage (ook het)

-sis, -tis, -xis: crisis, bronchitis, syntaxis

In het woordenboek staat achter het woord vaak of het een vrouwelijk, mannelijk of onzijdig woord is. Bijvoorbeeld: au·to [autoo, ootoo] de; m .
(het m'etje staat voor mannelijk).

Je moet bij de derde declinatie altijd eerst kijken wat het woord betekent. Is het een vrouw (bijv. mater), dan is het woord uiteraard vrouwelijk. Kan een woord op een man of op een vrouw slaan (bijv. civis "burger"), dan kiest het Latijn voor het mannelijk.
In de andere gevallen moet je zoals essie als schreef naar de uitgang van de nominativus kijken:
- mannelijk zijn de woorden die eindigen op -er of -or (maar er zijn uitzonderingen, zoals mater en soror)
- vrouwelijk zijn de woorden die eindigen op
-s, -o of -x (uitzonderingen zoals rex "koning")
- onzijdig zijn de woorden die eindigen op
-l, -e, -c, -n, -a, -t, -ar, -ur, us (uitzonderingen zoals salus, salutis "gezondheid": dat is vrouwelijk)