Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

'ge' ervoor en 'te' erachter - wanneer?

Er zijn veel woorden waar je 'ge' voor kunt zetten en 'te' erachter, om het woord "te veralgemeniseren" - ik weet geen betere uitdrukking.

Voorbeelden:
boom - geboomte
dier - gedierte
vogel - gevogelte
blad - gebladerte
steen - gesteente
berg - gebergte
been - gebeente

Is er een regel die vertelt bij welke woorden dit wel kan, en bij welke niet? Zo kun je het wel over gedierte en gevogelte hebben, maar niet over geviste. Het Zwitserse gebergte bestaat wel, het Limburgse geheuvelte niet.

Toegevoegd na 20 seconden:
Met dank aan Midas Wolf die, in zijn woorden, jacht maakte op "het gebigte".

Verwijderde gebruiker
15 jaar geleden
in: Taal
Geef jouw antwoord
0 / 2500
Geef Antwoord

Antwoorden (3)

Sprekers van levende talen houden volgens mij niet erg van regeltjes. In jouw voorbeelden lijkt het begin van een regelmaat er in te zitten, maar dat ge- te is volgens mij gewoon een hobby van Nederlandstaligen die dat op allerlei plekken doen zonder zich aan jouw regel te willen houden. Wat te denken van de woorden die al gauw aan mijn geestesoog voorbij trokken zoals:
gelofte - lof?
gemiste - dat kan je wel missen maar dat is niet de mis
gehalte - daar heeft de hal al geen fluit mee te maken
gestalte - met de stal wil ook niet
gemeente - de meen moet nog uitgevonden worden

Beste Rota ik heb er een hard hoofd in.
Verwijderde gebruiker
15 jaar geleden
Goeie vraag. Zet me aan het denken of er een bodempje te leggen is onder het door jou genoemde fenomeen.
1) Je moet er een verzameling van kunnen maken. Maar geviste en geheuvelte kunnen inderdaad niet.
2) Ik zie ook geen overeenkomst in de woordvorm qua lettergrepen en klemtoonverdeling.
3) Je kunt wel analoge voorbeelden creëren die voor je gevoel wel of niet kunnen. 'Geviste' kan niet, maar 'gebigte' bekt wel.
4) Misschien mag de creatie niet te veel op een voltooid deelwoord gaan lijken? Zoals 'gewenste'
5) Speelt de context een rol? 'Gebigte' uit de mond van Midas is acceptabel. Ook na een dag woonboulevards aflopen: "Nou heb ik het voorlopig gehad met dat gemeubelte!"?
Ik ben er nog niet uit en ga er nog een tijdje over door denken.
Verwijderde gebruiker
15 jaar geleden
Wat dacht je van Boef Geboefte?
Verwijderde gebruiker
15 jaar geleden
Deel jouw antwoord
0 / 2500
Geef Antwoord
logo van Kompas Publishing

GoeieVraag.nl is onderdeel van Kompas Publishing