Is fries een taal (zoals ze zelf zeggen...) of een dialect?

Question

En waaruit baseren ze dat?

 · Accepted Answer

Met 'Fries' wordt door de meeste mensen het Westlauwer Fries bedoeld. Westlauwer Fries (Westlauwersk Frysk, het Fries ten westen van de Lauwer) wordt gesproken in de Nederlandse provincie Friesland en in de meest westelijke delen van Groningen. Buiten Nederland worden deze dialecten 'Westfries' genoemd, maar binnen Nederland refereert deze naam aan de dialecten van Noord-Holland, die van oorsprong Hollands zijn (weliswaar met enkele Friese invloeden).

Aantal sprekers
Friesland heeft meer dan 600.000 inwoners, waarvan er 450.000 Fries kunnen spreken. Voor ongeveer 350.000 is het de moedertaal. Het aantal sprekers in aanpalende gebieden in Groningen ligt waarschijnlijk rond de 3.000. Een sociolinguïstisch onderzoek uit 1994 gaf aan dat 94% van de hele Friese bevolking het Fries kan begrijpen, 74% kan het spreken, 65% kan het lezen en 17% kan het schrijven. De sprekers van het Fries vromen een (grote) meerderheid op het platteland, en een (hele kleine) minderheid in de steden, op de Waddeneilanden en de Stellingwerven (waar van oorsprong een Nedersaksisch dialect wordt gesproken).

Status
Friesland is al sinds een aantal decennia door de Nederlandse overheid als tweetalige provincie erkend. In 1996 werd het Europees Verdrag voor Regionale en Minderheidstalen in Nederland geratificeerd, waaronder het Fries volgens hoofdstuk III (48 opties voor taalbescherming) erkend werd. In 2001 werd een Convenant Friese Taal en Cultuur tussen de Nederlandse overheid en de provincie Friesland gesloten. Dit document is de implementatie van bovengenoemd Europees Verdrag. In 1995 werd het officieel toegestaan om Fries te spreken in lokale en provinciale samenkomsten. Sinds 1997 is het ook officieel toegestaan om Fries te gebruiken voor het gerecht, alhoewel het spreken ervan natuurlijk al oogluikend werd toegelaten. Door een aantal wetswijzigingen in de laatste jaren zijn officiële stukken in het Fries vrijwel altijd rechtsgeldig. In 1980 werd Fries een vak op de basisschool, in 1993 ook in de eerste vijf jaar van het voorgezet onderwijs. Al in de jaren zeventig was het mogelijk om Fries als examenvak te kiezen. De provinciale overheid en diverse gemeentes zijn sinds kort begonnen met actief taalbeleid. In de afgelopen tien jaar zijn er nu vier plattelandsgemeentes waarin de officiële plaatsnaam de Friese is. Bijna alle gemeenten op het vasteland hebben tweetalige plaatsnaamborden.

 · Answer

Fries is een officieel erkende taal (en ik zeg dit als niet-fries).

Toegevoegd na 1 minuut:
Nederland erkent het Fries als autochtone minderheidstaal. Als zodanig geniet de taal bescherming onder het Europees handvest voor regionale en minderheidstalen. Ook is het Fries, naast het Nederlands, een officiële taal in de provincie Friesland

 · Answer

Beide.

Zie link:
http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/taal/337-waarom-fries-een-taal-is-en-gronings-een-dialect.html

"Voordat een dialect een taal mag worden genoemd, moet het aan een heleboel criteria voldoen, zowel op politiek en cultureel niveau als op sociaal en historisch niveau. Enkele criteria hiervoor zijn:

De historische ontwikkeling van een variant (zijn er teksten uit oudere 'taalfasen' overgeleverd?)

De graad van standaardisering (is er een uniforme spelling, zijn er woordenboeken?)

De opvatting van de sprekers wat de status van hun communicatiemedium betreft (vinden de sprekers dat ze een aparte taal spreken?)"

 · Answer

Fries is écht een taal ; in tegenstelling tot de meeste dialecten namelijk heeft het echt een eigen spelling en grammatica, maar is het ook voor buitenstaanders zeer moeilijk te verstaan en te leren. Fries gaat ver voorbij een tongval of een serie spraak'gebreken' die de meeste dialecten kenmerkt.

 · Answer

Waarom Fries een taal is en Gronings een dialect wordt achter deze link (http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/taal/337-waarom-fries-een-taal-is-en-gronings-een-dialect.html) uitgelegd. Om iets een taal te mogen noemen, is er een hele set aan criteria opgesteld, de belangrijkste volgens bovenstaande infonu:
- de historische ontwikkeling van de variant
- de graad van standaardisering (is er een uniforme spelling, is er een woordenboek?)
- de opvatting van de sprekers
Hier geven ze ook aan dat het laten erkennen van een taal erg afhankelijk is van de lobby (hoe graag wil je dat de taal erkend wordt?).

Naast bovenstaande criteria, hebben taalwetenschappers er natuurlijk ook een mening over. Op kwero.nl (http://mens-en-maatschappij.kwero.nl/diversen/3745-waarom-is-het-fries-een-taal.html) wordt daar het volgende over gezegd: "Taalwetenschappers mogen ergens een grens trekken: als de verschillen in syntax, fonetiek en vocabulaire (grammatica, klanken, woorden) groot genoeg zijn, wordt van een andere taal gesproken. Fries verschilt in die opzichten véél meer van het Nederlands dan Limburgs en Zeeuws.
Geschiedenis speelt ook een rol. Van talen kan een 'stamboom' gemaakt worden en daarin zit Fries in een iets andere tak dan het Nederlands."

Overigens is Fries niet de enige minderheidstaal die in Nederland is erkend. Limburgs is dat sinds valentijnsdag 1997 ook. Lees er hier meer over: http://taal.phileon.nl/limburgs.php

Toegevoegd na 2 minuten:
Sjeus, wat is iedereen toch snel!!

 · Answer

Toch mis ik een heel stuk van de oorsprong. Friesland was vroeger een groot gebied. Het besloeg een groot deel van wat nu Nederland heet.

Is fries een taal (zoals ze zelf zeggen...) of een dialect?

Het beste antwoord

Andere antwoorden (5)

Weet jij het beter..?