Waar komt het gezegde 'kat in de zak' vandaag en welke uitleg had het toen?

Question

Tegenwoordig gebruiken we dit gezegde als we iets verkeerd hebben gekocht of op gelicht zijn. Maar waar vind dit gezegde zijn oorsprong en wat is de precieze betekenis daarvan. Een kat in een zak zal toch ook in die tijd dieren misshandeling zijn geweest.

 · Accepted Answer

Elke sage beschrijft een manier om een wisseldaalder te bemachtigen. Dat dit vaak niet met rechte dingen toeging blijkt uit het feit dat in de meeste van deze verhalen de duivel een grote rol speelt. Het bekendste is wel die, waarbij men een kat in een zak moest stoppen en op middernacht op een kruispunt moest gaan staan. Dan kwam er een voorbijganger die vroeg wat je in de zak had. "Een haas", moest je dan zeggen, waarop de vreemdeling te kennen gaf deze te willen kopen. Dat kon en als betaling kreeg je dan de begeerde daalder. Je moest dan wel maken dat je wegkwam, want als de man (dat was natuurlijk de duivel zelf) doorkreeg wat hij had gekocht, dan zou hij de verkoper zonder twijfel molesteren. In een andere veel voorkomende variant moest men met een zwarte kat in een zak (minstens) drie keer in het donker rond de kerk en het kerkhof lopen, en dan de zak bij de open kerkdeur afgeven om de daalder te krijgen. In sommige verhalen moest men daarbij zijn ziel aan de duivel verkopen of werd de zielsverkoop door de verteller als vanzelfsprekend deel van de transactie beschouwd

het hele verhaalstaat p
http://nl.wikipedia.org/wiki/Wisseldaalder

het hele verhaalstaat p
http://nl.wikipedia.org/wiki/Wisseldaalder

 · Answer

1093. Een kat in den zak koopen, 
d.w.z. iets koopen zonder het gezien te hebben; bedrogen uitkomen; mlat. non emitur tuto tibi clausa pecunia sacco. De spreekwijze lezen we bij Goedthals, 50: Men vercoopt gheene catten in sacken, on ne vend point chat en sac; bij Campen, 110: men sal die katte niet in den sack kopen. Zie ook Hooft, Brieven, 170; Willem Leevend II, 300 en vgl. het fri.: in kat yn 'e sek keapje en dy 't mei in boarre (of kater) yn 'e sek rint kin wol miene dat it in kat is, die met een' kater in den zak loopt, mag wel meenen dat het een kat is; iemand kan wel meenen, dat zijn uil een valk is (W. Dijkstra, 355). Ook in het hd. zegt men: die Katze (oder das Schwein) im Sacke kaufen; in het fr. acheter chat en sac (ou en poche); in 't eng.: to buy a pig (in Schotland a cat) in a poke; en in 't ital.: comprare la gatta in sacco. Zie Harrebomée I, 387 en III, 250; 411; Antw. Idiot. 625; Joos, 71; Waasch Idiot. 329 b; Teirl. 116: katten in zakken koopen; benevens W. Dijkstra, Uit Friesland's Volksleven II, bl. 182; Wander II, 1184; Simrock, Handbuch der Deutschen Mythologie, § 128; Sloet, De Dieren in het Germ. Volksgeloof en Volksgebruik, 21; Volkskunde VI, 45; XV, 184; XXII, 59, waar voor den oorsprong der spreekwijze aan een sprookje wordt gedacht, wat onnoodig is, daar de uitdr. zich laat verklaren uit het feit, dat alleen zwarte katten waarde hebben voor den bontwerker.

Waar komt het gezegde 'kat in de zak' vandaag en welke uitleg had het toen?

Het beste antwoord

Andere antwoorden (1)

Bekijk alle vragen in deze categorieën: