Wat zijn spandiensten?

Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) vermeldt dat hand-en-spandiensten ooit een vorm van belasting in natura waren. Handdiensten waren werkzaamheden die met de hand verricht konden worden, en spandiensten waren de werkzaamheden die iemand kon verrichten die over een paard of een span paarden beschikte.