Wat was de hoofdstad van Nederland voor 1983?

Ondanks het ontbreken van een wettelijke status (althans tussen 1815 en 1983) heeft men Amsterdam altijd vrij algemeen als hoofdstad aanvaard. Voor een deel volgt dit ongetwijfeld uit de functie als koningsstad: behalve de stad waar de inhuldiging van de koning plaatsheeft, is Amsterdam ook vaak de locatie voor koninklijke huwelijken en voor de jaarlijkse koninklijke nieuwjaarsreceptie. Maar belangrijker nog door de relatief belangrijke rol die de stad in de Nederlandse geschiedenis heeft gespeeld. Vanaf het eind van de 16e eeuw groeide Amsterdam uit tot de grootste stad van Nederland en het belangrijkste centrum van handel, economie, cultuur en financiën; een positie die de stad tot op de dag van vandaag heeft weten te behouden.

Een andere reden wordt wellicht gevonden in de ontkenning van Den Haag als hoofdstad: hoewel regeringszetel vanaf de 16e eeuw wenste men Den Haag niet als hoofdstad te zien, omdat de Republiek der Verenigde Nederlanden formeel een statenbond was, waarvan de afzonderlijke leden zelfstandig waren met een eigen bestuur en een eigen hoofdstad. Ook na de vorming van de eenheidsstaat is deze ontkenning blijven bestaan. Men zegt soms wel dat Amsterdam de hoofdstad en Den Haag de hofstad is.