Wie heeft het kapitalisme in werking gezet?

Het jaar van officiële geboorte, van het kapitalisme zoals we dat nu kennen is 1602, met de oprichting van de VOC. Dat was de eerste multinational met honderden aandeelhouders, waarvan de aandelen levendig werden verhandeld. Parallel hieraan werd het financiële systeem verder ontwikkeld in Amsterdam. Tot een systeem met banken met tegoeden, die rente gaven en waarvan de waardepapieren werden verhandeld in plaats van het daadwerkelijke edelmetaal. Hiermee werd het financiële verkeer efficiënter en kon het bankwezen legaal geld creëren op basis van een steeds kleiner percentage van de tegoeden die rijke mensen bij de voormalige goudsmeden en geldwisselaars in bewaring gaven.
Het aandeelhouderskapitalisme is ontstaan doordat de Staten generaal besloot om een monopolie te schenken aan een verenigde groep van 1143 handelaren van Indische specerijen. Die konden zo de risico's spreiden en de VOC kon zo aan meer kapitaal kon komen om meer schepen te bouwen. Het risico voor een of een paar mensen om met een schip naar Indië te varen was gewoon te groot, want als het schip niet terugkwam door schipbreuk, muiterij, piraterij etc. dan was je al je geld kwijt en als het wel terugkwam was je inkomen enorm toegenomen. Door het verenigen in een monopolistische multinational, leverde dat een stabieler winstpercentage op voor de aandeelhouders.

Het kapitalisme is ontstaan, maar er is niet een persoon aan te wijzen, die het in werking heeft gesteld.
In de late Middeleeuwen (ca. 1270 - 1500) had het vroegmoderne Europa te maken met een staatsvorming. Dit was het gevolg van de crisis van de Honderdjarige Oorlog. Hierbij ontstond een stelsel van handel en financiering over de grenzen heen, en waarbij de arbeidsverdeling plaatsvond en de samenleving zich splitste in een agrarische en de stedelijke samenleving.
In deze periode ontstond het vroegkapitalisme, dat niet veel meer lijkt op het huidge laatkapitalisme. Maar het is niet ontstaan uit een gedachtegoed van een persoon, zoals Lenin vanuit het gedachtegoed van Karl Marx het communisme in gang zette. Het kwam voort uit de veranderingen waar de hele samenleving mee te maken hadden.