Was het ijzeren gordijn echt een muur, of gewoon een grens?

Het woord duidt op drie dingen: ten eerste de metaforische ideologische grens tussen het communistische zogenaamde 'Oostblok' en het kapitalistische 'Westen', ten tweede de praktische grens tussen Oostbloklanden en Westelijk georiënteerde landen en ten derde de muur die er op sommige plaatsen ook echt was, zoals de voormalige muur die Oost-Berlijn scheidde van West-Berlijn.

De term IJzeren Gordijn werd in de Koude Oorlog veelvuldig gebruikt om de scheidslijn tussen het kapitalistische Westen en het communistische Oosten aan te duiden.
Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden er twee verschillende invloedssferen in Europa; in het Oosten de communistische invloedssfeer onder leiding van de Sovjet-Unie en in het Westen de kapitalistische invloedssfeer waarbij de Verenigde Staten een prominente rol speelde.
Veel later werd deze scheidslijn wel concreet gemaakt door het plaatsen van kilometerslange prikkeldraadhekken, wachtposten en uitkijktorens. Het was voor de inwoners van het Warschaupact onmogelijk om vanuit het Oosten naar het Westen te vluchten. Westerlingen mochten de grens in speciale gevallen wel oversteken, echter beperkt door een aantal strikte voorwaarden.

Het einde van het IJzeren Gordijn viel samen met het einde van communistische heilstaten in het Oosten. Hongarije was het eerste land dat een einde maakte aan het IJzeren Gordijn in mei 1989. Door de gaten die ontstonden in het IJzeren Gordijn kozen er veel mensen voor om te vluchten naar het Westen. De val van de Berlijnse Muur bleek uiteindelijk de doodsteek voor het communistische blok.

Toegevoegd na 12 minuten:
De eerste keer dat de term in verband werd gebracht met de politiek was tijdens de Eerste Wereldoorlog en wordt toegeschreven aan de Belgische koningin Elisabeth (1876-1965). Zij zou na de Duitse invasie van België gezegd hebben dat er een ijzeren gordijn was gekomen tussen haarzelf en Duitsland, het land waar zij oorspronkelijk vandaan kwam.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog waren het vervolgens de nazi’s die de term als eerste toepasten op de Sovjet-Unie. Zo sprak de Duitse minister van Propaganda Joseph Goebbels naar aanleiding van Conferentie van Jalta begin 1945 dat er “een ijzeren gordijn zal vallen over het enorme territorium gecontroleerd door de Sovjet-Unie, waarachter naties geslacht zullen worden.”
Pas enkele maanden later, op 12 mei 1945, werd de term voor het eerst gebruikt door de Britse premier Winston Churchill. Toen sprak hij namelijk in een telegram aan de Amerikaanse president Harry S. Truman over het feit dat de Sovjets “een ijzeren gordijn ophangen voor hun front”, om hun acties daarachter te verbergen. Een half jaar later paste Churchill de term vervolgens toe op de situatie van Europa na de Tweede Wereldoorlog .

Het ijzeren gordijn was een grens tussen de communistische oostbloklanden en kapitalistische westbloklanden in de Koude Oorlog. Doordat beide partijen elkaar niet vertrouwden werd deze grens gemaakt. Dit was een soort muur met prikkeldraad.

Soms een muur (in steden) meestal een prikkeldraad-hek met een kale strook zand.