wat voor invloed had het volk op het bestuur in de zeven verenigde nederlanden?

In tegenstelling met de omringende landen waar het land bestuurd werd door een koning, bijgestaan door de adel, werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden bestuurd door gewone burgers maar de macht lag bij de stadsregenten en was beperkt tot een kleine groep. Hoewel het ‘gewone volk’ niet veel had in te brengen, liet het zich niet zonder slag of stoot het zwijgen opleggen. Het had geen directe inspraak in de besluitvorming, maar door middel van geweld op straat kon het wel druk op de regenten uitoefenen. Aangezien de regenten midden tussen het volk leefden lieten zij uit lijfsbehoud zoveel mogelijk impopulaire regelingen achterwege of hielden het volk onkundig van hun besluiten.
De bevolking, van nature wantrouwig, die niet goed werd voorgelicht, was daardoor vatbaarder voor onjuiste voorstellingen die gegeven werden door de vele pamfletschrijvers en eerder bereid tot oproer die goed werd georganiseerd dankzij hulp van de schutterij.
De rol van de vrouwen was bij oproeren was groot. Dikwijls vervulden zij een voortrekkersrol. Zij werden vaak bewust ingezet door de oproerigen. Zij hadden voordelen boven de mannelijke oproerlingen. Vrouwen werden algemeen gezien als irrationale wezens, dus ook minder toerekeningsvatbaar waren voor hun daden en werden op grond van deze opvattingen minder of veel lichter gestraft.

Voorbeelden van gevallen waarin oproerlingen blijvend hun zin kregen zijn er niet, met één uitzondering nl.: de positie van het Oranjehuis bleek afhankelijk te zijn van het gewone volk.In 1618 pleegde Prins Maurits een staatsgreep met steun van het volk, in 1672 werd Willem III stadhouder als gevolg van de schuttersoproeren, Willem IV werd in 1747 stadhouder door een soortgelijke situatie.
Het gewone volk zag het Huis van Oranje als middel om het eigenlijke doel te bereiken. Hun overtuiging was dat als het Huis van Oranje weer aan de macht kwam dat de regenten hun macht zouden verliezen, privileges weer hersteld zouden worden en de belastingen omlaag zouden gaan.
Na de verheffing van het Huis van Oranje bleek dat dit eigenlijke doel nog niet bereikt was. Zelfs na 1747 bracht de verheffing van Willem IV niet de hervormingen die men ervan gehoopt had.

Het gewone volk was een factor in de politiek om rekening mee te houden, maar van echte invloed was nauwelijks sprake.

D.J. Roorda, Partij en factie. De oproeren van 1672 in de steden van Holland en Zeeland, een krachtmeting tussen partijen en facties (Groningen 1979 (1961))