Waarom kwam Maarten Luther in opstand?

Voor de bouw van de Sint Pieterskerk in het Vaticaan in Rome had de Rooms-katholieke kerk veel geld nodig. Ze hadden bedacht dat gelovige burgers voor veel geld zogenaamde “aflaten” konden kopen en dat dan hun zonden zouden zijn vergeven. Daar werd Maarten Luther zo boos over, dat hij 95 stellingen opstelde en die aan de deur van de slotkapel in Wittenberg timmerde en naar bekende en invloedrijke personen verzond. Al gauw bleek dat een heleboel mensen het met Maarten Luther eens waren. Daarom werd de Rooms-Katholieke Kerk heel erg kwaad op hem, omdat hij de geldwerving verstoorde. Ze spanden een kerkelijk proces tegen hem aan.

(Met dank aan het boek: "Katholicisme voor dummies")

In de tijd dat Luther leefde, waren er een paar hebzuchtige en inhalige bisschoppen en priesters (en gelijkgestemde vorsten) die aflaten verkochten. Dat was, zowel toen als nu, een doodzonde: simonie. (Het verkopen van geestelijke goederen).
Ook o.a. in Duitsland heerste deze praktijk en trokken predikanten van stad tot stad om fondsen te werven voor de herbouw van de Sint-Pieter.
Omdat de slecht opgeleide geestelijken ook niet wisten hoe dat precies zat met die aflaten (het gevolg van het priestertekort na de pest) begonnen mensen te denken dat de Kerk inderdaad geestelijke gunsten verkocht voor geld.
Luther kwam tegen de verkoop in het geweer. Het misbruik heeft hij terecht aan de kaak gesteld maar in zekere zin heeft hij met het kind het badwater weggegooid.
Luther (zelf oorspronkelijk katholiek priester) had niet het inzicht dat persoonlijke zonden van priesters geen invloed hebben op de waarheid van hun leer of de geldigheid van hun sacramenten. Sacramenten schenken genade, ongeacht de spirituele staat van de priester die ze bedient.

Wat is dan zo'n aflaat?
Een kwijtschelding van de tijdelijke straffen voor zonden die al in de biecht zijn vergeven. Een aflaat kun je pas krijgen als je al vergeving van zonden hebt ontvangen.
Zoals het genoemde boek het toelicht:
"Als je een doodzonde hebt begaan waarvoor je geen berouw hebt getoond en die je niet is vergeven, krijg je een eeuwige straf. Als je zonden vergeven zijn, krijg je geen eeuwige maar een tijdelijke straf (die dus kan worden kwijtgescholden met een volle aflaat). Het is de barmhartigheid van God die zonden vergeeft maar het is de rechtvaardigheid van God die het goede beloont en het kwade straft."

Aflaten kun je niet kopen om aan de goddelijke gerechtigheid te ontkomen.