Wat houd een Wetenschappelijk Wereldbeeld in?

In de tijd van Pythagoras (500 vC) en daarvoor was het wereldbeeld nog opgebouwd uit mythen en goden ed. Waarin de goden nog met elkaar vochten en huwden en een scheppende activiteit hadden die een ontstaan en verklaring voor de wereld(ordening) was. Veel wetenschap lag hieraan niet ten grondslag. Er kwam wel steeds meer een soort ontmythologisering voor waarin Pythagoras ook deel aan had, die uiteindelijk ook leidde tot de 'Griekse Verlichting'.

Pythagoras wilde namelijk het wereldbeeld niet verklaren met goden en mythen maar met getallen, wat een rationelere visie werd (ook wel behorende bij de theoretisch filosofie). Er werd gepoogd met oorzaken en wetten de werkelijkheid van de wereld te vinden.
Pythagoras gebruikte daarbij de principes van de mathematica als principes van alle dingen en daarmee de wereld. Want alle andere dingen bleken naar hun natuur afbeeldingen van getallen gevormd te zijn en de getallen zelf de eerste plaats te bekleden in het geheel der natuur. Om deze rede nam hij aan dat het universum in zijn geheel harmonie en getal is.

Merk op dat, in tegenstelling tot het wetenschappelijke wereldbeeld van de 17 eeuw ev. , de inzichtelijkheid van de werkelijkheid niet is de herleidbaarheid tot een materiele ‘arche’ , maar de herleidbaarheid tot mathematische verhoudingen (het getal). Het getal is het bepalende tav de onbepaaldheid van de materie. En juist dit principe wat eigenlijk overal in aanwezig was, stuurde en vormde alles.

Deze zogenaamde metafysische ‘ontologie’ staat regelmatig haaks op het wetenschappelijk wereldbeeld van de 17 eeuw ev, waarin juist van metafysische principes afstand wordt gedaan en de empirisch inductie de weg wordt tot waarheidsvinding en waarin mensen en dingen geen innerlijke essentie meer hadden maar gehoorzaamde aan wetten van buitenaf.
Bovendien onderscheid de wetenschap van Pythagoras zich tov de latere wetenschap in zoverre hij voornamelijk op zoek was naar het principe van álles (het getal). De nadere onderscheidingen (gebieden van de wetenschap) en principes komen pas bij Plato en Aristoteles en nog veel meer in de moderne wetenschap aan bod.