waarom kwamen de nederlanders in de tachtigjarige oorlog tegen spanje op?

ze vonden hun niet aardig.

Dat kwam door een combinatie van factoren. Philip II was wel koning van Spanje maar zijn gezag over de Nederlanden kwam van zijn titels over de gewesten (graaf van Friesland, hertog van Gelre) die in handen van de Habsburgers kwamen door Karel V, deels door verovering en deels door huwelijk/politiek. Hij was geen koning over de Nederlanden maar slechts landsheer der Nederlanden (de Nederlanden vielen heel strikt gezien onder het Roomse rijk maar waren de facto onafhankelijk met de oprichting van de Bourgondische Kreits na de verovering van Gelre door Karel V). Daar kwam nog bij dat Karel V stevige belastingen moet heffen om zijn oorlogen te bekostigen. Er was dus al het nodige gemor in de Nederlanden toen Philip aan de macht kwam en ipv de belasting te verlagen moest hij die juist verhogen.

De edelen en steden van die gewesten hadden van oudsher rechten. De koning van Spanje vond dat hij absoluut heerser was, de Nederlanders vonden dat hij met de Staten-Generaal moest samenwerken. Als de graaf bv de belasting van een stad wilde dan moest hij deze zelf komen halen. Philip had hier begrijpelijk weinig zin in. Spanje is ver Philip had genoeg aan zijn hoofd met conflicten met de arabieren en de race in de nieuwe wereld. Dit zette kwaad bloed in de Nederlanden. In de ogen van de Nederlanders hief Philip niet alleen zeer zware belastingen maar had ook geen respect voor de Nederlanders (de adel en stadsbesturen).

Tegelijk kwam onder de bevolking verzet tegen het katholicisme door protestante bewegingen. Philip was een streng katholiek en wilde dit met hard hand de kop in drukken. Hij had op dat moment dus niet alleen de adel maar ook de bevolking tegen zich. Zeker na de beeldenstorm (meer een gevolg van de economische situatie dan religie) reageerde Philip enorm sterk met het sturen van een leger om de Nederlanden (zowel volk als bestuur) weer in het gareel te krijgen. Het effect was echter tegengesteld.

Met de terechtstellingen van de graven van Egmond en Horne (naast Willem van Oranje de 2 machtigste edelen in de Nederlanden) was de beuk tussen de koning en de Nederlandse adel definitief (Egmond was tegen gewapend verzet). Daarbij kon de derde edele, Willem van Oranje, zich in Duitsland als graaf van Nassau buiten de macht van Philip schuilhouden en de opstand blijven sponsoren. Hoewel de campagnes van Willem van Oranje niet bijzonder succesvol waren inspireerde het wel de bevolking om de confrontatie met de Spanjaarden aan te gaan.