waar komt de uitdrukking 'zich ervan afmaken als een Jantje van Leiden' vandaan?

Question

Lees de 2 antwoorden op deze vraag en bekijk vele andere vragen over etymologie op Goeievraag.

Amadea · Accepted Answer

Jan Beukelszoon (1509-1536), beter bekend als Jantje van Leiden, leidde samen met de Duitse hervormer Bernhard Knipperdolling het wederdopersoproer in Munster. Hij werd het hoofd van de Wederdopers, en stond bekend als een mooiprater. De doopsgezinde leidsman Menno Simonsz uit het Friese Witmarsum trok in mei 1535 fel van leer tegen ‘de grouwelijcke en de grootste blasphemie’ van Jantje van Leiden.  De verzinsels die de man gebruikte om op het gemoed van zijn toehoorders te spelen en ze te vleien leidden tot het ontstaan van de zegswijze. Later kreeg het meer de betekenis van ontwijkende praatjes als antwoord geven omdat men iets niet wil uitleggen.

 · Answer

Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) vermeldt dat Jan van Leiden bekendstond als een mooiprater, iemand met gladde praatjes. F.A. Stoett citeert een tijdgenoot van Van Leiden die spreekt van zijn "loos verciersel" ('loze praatjes') en zijn "schalck en gheveynst" ('sluw en onoprecht') karakter. Door deze slechte reputatie ontstond in de zeventiende eeuw de zegswijze het afleggen met Jan van Leyen, waarmee bedoeld werd 'zich ergens met een mooi praatje van afmaken'. In de twintigste eeuw is de betekenis 'glad, ontwijkend praatje' verschoven naar 'slordige, nonchalante manier'.

Het liep overigens slecht af met Jan van Leiden: hij werd op 22 januari 1536 ter dood gebracht.

Het liep overigens slecht af met Jan van Leiden: hij werd op 22 januari 1536 ter dood gebracht.

waar komt de uitdrukking 'zich ervan afmaken als een Jantje van Leiden' vandaan?

Het beste antwoord

Andere antwoorden (1)

Weet jij het beter..?