Hij is de sjaak. Waar komt die uitdrukking vandaan?

Question

Lees de 3 antwoorden op deze vraag en bekijk vele andere vragen over etymologie op Goeievraag.

 · Accepted Answer

"In de éénentwintigste eeuw gebruiken Nederlandse jongeren de uitdrukking ‘de sjaak zijn’.

Waar die vandaan komt is voorlopig een raadsel. Van Dale vermeldt deze frase (nog) niet en ook andere woordenboeken doen er het zwijgen toe.

Misschien is er een verband met de Franse uitdrukking 'faire le jacques' (de hansworst uithangen). Jacques is in het Frans de bijnaam van de Franse boer. In die zin zou het van toepassing kunnen zijn op een sul. Een ander mogelijkheid is dat 'sjaak' een ander woord zou zijn voor sigaar. In de hedendaagse Nederlandse jeugdtaal betekent 'sjaken' roken.

Ooit was Jacques een erg geliefde Nederlandse naam maar tegenwoordig komt hij niet eens voor in de top 20 van populaire voornamen en is het een naam waar men het liefst zo snel mogelijk aan voorbij gaat. Sjaak is gewoon verworden tot een scheldnaam. Als je de ‘sjaak’ bent, dan ben je de loser. Zo simpel zou het kunnen zijn.

Misschien is Sjaak in deze uitdrukking ook een verwijzing naar de looserige welzijnswerker Sjakie uit Flodder ('Hé Sjakie, ouwe rukker'). Wie het weet mag het zeggen. "

Amadea · Answer

De uitdrukking is vermoedelijk gebaseerd op een toneelstuk uit de zeventiende eeuw dat "Vlaamsche klucht van Sinjoor Jakus Smul" heet. In dit toneelstuk moet Jakus zich een tijdje schuil houden om zich niet te verraden. Jakus is waarschijnlijk afgeleid van de Franse uitdrukking ‘faire le jacques’ die staat voor onnozel doen of zich van de domme houden.

 · Answer

Mijn gedachte was altijd dat dit komt van de tijd toen Napoleon in Nederland de dienstplicht invoerde om voor zijn troepen te strijden. Nederlandse mannen die daar in verplichte dienst kwamen, werden gebruikt als de voetsoldaten vooraan in de linie, dus de meesten stierven. De selectieprocedure van soldaten was vrij willekeurig. Wanneer je uitgekozen was voor het leger, betekende dit zo goed als je doodvonnis. En vandaar mijn gedachte: dan was je de Sjaak (de Jacques), de meestvoorkomende Franse boerennaam. Ik stel me zo voor dat men dat gekscherend tegen je zei voordat je door de Fransen werd meegenomen. Ofwel een Nederlandse soldaat noemde zichzelf maar "Jacques" zodat de Fransen zijn naam konden uitspreken.

Hij is de sjaak. Waar komt die uitdrukking vandaan?

Het beste antwoord

Andere antwoorden (2)

Weet jij het beter..?