Heb ik het boek "woede" van Salman Rushdie wel goed begrepen?

Woede is een voortwoekerend boek. Een echt verhaal zit er niet in, althans ik zou het niet kunnen navertellen. De hoofdpersoon is professor Malik Solanka, ideeënhistoricus in ruste. Solanka heeft echter niet alleen ideeën, maar ook liefdes, waaronder enkele ex-en en een jongere vrouw die zo'n beetje alles voor hem vertegenwoordigt wat een ideeënhistoricus maar kan bedenken. En dat is enorm veel. Van Napoleon tot het Internet, alles draait in zijn hoofd rond. Hier is geen Céline aan het woord - daarvoor wil Rushdie te veel ineens zeggen - maar je proeft wel dezelfde rancune die de mens kan wegvoeren in een eindeloos gemopper.
Woede kent vele uitbarstingen, die meestal verzanden in oeverloze verhandelingen over van alles en nog wat. De poppen die Solanko maakt en die hij nodig heeft om zijn ideeën tot leven te brengen, zijn in zo'n barok kader ingebed dat ze op het laatst niets meer verduidelijken. In een televisie-interview heeft Rushdie onlangs gezegd dat humor de belangrijkste pijler is waar zijn werk op drijft, maar daar is in Woede weinig van te merken. Af en toe is er wel een aanzet tot satire, maar in het omvatten van de wereld neemt de schrijver zich zelf zo serieus dat hij de lezer maar zelden een echte lach weet te ontlokken. Zelfs Ruhsdie's pogingen om de spot te drijven met "Billy de Glibber Clinton" en zijn pijpstertje Monika - "Monikoe" staat er geestig - zijn maar matig gelukt als je het vergelijkt met wat er op dat front zo al op het internet voorbij is gekomen.

Toegevoegd na 1 minuut:
Doorgaans begint woede met een duidelijke oorzaak, maar wordt zij - in het Nederlands is woede vrouwelijk - naar verloop van tijd steeds ongerichter in haar uitingsvormen. In zijn Mandarijnen op Zwavelzuur heeft W.F.Hermans op een even onrechtvaardige als effectieve manier Adriaan van der Veen belachelijk gemaakt door "aan te tonen" dat Van der Veen geen romanschrijver was maar een zinnetjesschrijver. Hermans husselden de zinnetjes van een bepaalde passage door elkaar en liet vervolgens zien dat dit weinig uitmaakte voor de cohesie van de tekst. Ik heb sterk de indruk dat je iets dergelijks kunt doen met Woede, zij het dat je hier niet alleen zinnen, maar zelfs hele pagina's door elkaar kunt husselen zonder dat iemand zou merken dat er iets wezenlijks in het betoog is veranderd.


HP\De Tijd, 10 maart 2001 © Max Pam

aldus....