Hoe werden boeken gepromoot vóór dat de nieuwe media er was?

Er werd vroeger over het algemeen gebruik gemaakt van aanplak biljetten en mond tot mond reclame. Ook gingen er vroeger veel meer mensen naar de bibliotheek waar er over boeken wordt gepraat en boeken worden gelezen. Ook dit gaf weer reclame. Soms(als je het geld had) kwam er een kleine advertentie in de krant te staan.

Hopelijk is dit antwoord goed genoeg voor je ;)

Kranten en de boekhandel. Later ook de tv en radio.
Kranten schreven recensies, boekhandels maakte reclame.
Op de tv en radio waren interviews met de schrijver of schrijfster.

Buiten de reclame in dagbladen ( recentie's) en boekwinkels, werden er ook in verschillende steden dagen georganiseerd in boekwinkels, waarbij de schrijver zijn boeken verkocht die dan als extra een persoonlijke handtekening kregen.

Er waren recensies in tijdschriften, plaatselijke blaadjes en kranten, boekenrubrieken op radio (en een tijdje op de tv) en wat tegenwoordig ook nog wel gebeurt werden er folders verspreid. En in de boekenwinkels zelf werd je door aanplakbiljetten op de ramen uitgenodigd om de boeken te komen bekijken/inkijken, maar ook dit gebeurt nog steeds. Loop maar bij de Bruna binnen dan zie je een top tien van boeken meteen als je binnenkomt.

Maar nogmaals alles wat ik in het begin opsom gebeurt ook nu nog steeds. Dus kun je eigenlijk zeggen dat boeken op steeds meer verschillende manieren worden gepromoot, zowel op de oude manieren als via de nieuwe media ondanks dat er steeds minder (papieren) boeken worden gelezen.

Zoals ook hierboven is aangegeven, werd de promotie van boeken grotendeels hetzelfde gedaan als tegenwoordig maar met uitsluiting van sociale media als facebook/twitter/maillijsten (van uitgevers) etc. Er zijn echter twee factoren die ik nog niet langs heb zien komen.

Als je het hebt over twintig, dertig jaar geleden, dan is de rol van het literaire tijdschrift nog erg aanwezig. Het is iets wat we tegenwoordig niet meer kennen, maar destijds nog een aanzienlijke status genoot. Een literair tijdschrift is een tijdschrift met een betrekkelijk kleine oplage waarin (veelal) schrijvers hun meningen uitten over literatuur en zelf hun kunsten lieten zien. Een voorbeeld van een tijdschrift dat nog steeds bestaat is de Revisor en, het oudste literaire tijdschrift in ons taalgebied, de Gids (nu een zoveelmaandelijkse bijlage bij de Groene Amsterdammer).

Ga je verder terug, dan zie je dat we een verschuiving hebben doorgemaakt wat de rol van de schrijver betreft. Tegenwoordig probeert een schrijver zijn boek zoveel mogelijk aan de man te brengen via de televisie: een kort interview bij P&W, DWDD of het programma Boeken doet wonderen voor je startende of voortdurende carrière. Vroeger (zeg: honderd jaar geleden en eerder) moest een schrijver veel meer zelf rondreizen. Schrijvers als Multatuli en (ik geloof) Couperus waren hier zeer bedreven in. Van die eerste weet ik het zeer zeker; hij reisde heel Nederland door terwijl zijn vrouw in Brussel zat en hij haar brieven stuurde over wat voor geweldige vrouwen hij zoal ontmoette (erg romantisch...). Zulke optredens zie je tegenwoordig nog steeds in kleine kring: op literaire festivals (ook een héél belangrijke promotiemanier die ik hier te kort noem!) en via lezingen (denk aan Arthur Japin, die na elke nieuwe publicatie het land doorreist en lezingen geeft over de totstandkoming van het geschreven boek).

Zoals al gezegd zijn veel promotiewegen tegenwoordig onveranderd, hetzij uitgebreid. Mond-op-mondreclame is minder belangrijk geworden dan affiches en webadvertenties, maar is nog steeds een belangrijke motor achter de promotie van je boek. Verder hebben alle grote boekhandels en uitgeverijen wel een maillijst waarvoor je je kunt aanmelden, die je up-to-date houdt van wat er veel verkocht wordt (denk aan de CPNB weektop-60). Literaire prijzen verdienen veel aandacht, hetzij sommige meer dan andere (AKO, Libris, VSB, P.C. Hooftprijs etc.).

Hopelijk heeft dit je een beetje een beeld gegeven. ;-)

~Amfi