Wat doet de bacterie die syfilis veroorzaakt eigenlijk?

Syfilis heeft verschillende stadia. Zowel het eerste als het tweede stadium kunnen soms zonder klachten verlopen.

Eerste stadium
Twee tot twaalf weken na besmetting ontstaat er op het slijmvlies een zweertje dat tot een centimeter kan groeien. De zweer is rood, voelt hard aan en doet weinig of geen pijn. Op de penis is de zweer duidelijk zichtbaar. Soms zit de zweer verscholen in de anus of vagina en merkt u er niets van. Ook op andere plekken kan de huid geïnfecteerd raken, soms zelfs op de vingers, zeker als er kleine wondjes zitten.
Vaak zijn de lymfeklieren in de buurt van de zweer, bijvoorbeeld in de liezen, opgezet. U voelt dan onderhuidse knobbels in uw liezen. De zweer verdwijnt vanzelf binnen een tot drie maanden, maar de ziekte blijft sluimeren en u blijft besmettelijk.

Tweede stadium
Drie tot acht weken nadat de zweer is ontstaan, begint het tweede stadium. De zweer is dan vaak al weg. In het tweede stadium kunnen de volgende verschijnselen en klachten ontstaan:

gevoel van ziek zijn, met koorts, spier-, gewrichts-, hoofd- en keelpijn en moeheid;
vlekjes over uw hele lichaam (soms heel licht), zelfs op uw voetzolen en handpalmen. De vlekjes jeuken niet;
kale plekken tussen uw haren;
ontsteking van de ogen en minder kunnen zien;
witgrijze, wratachtige bolletjes bij penis, anus of vagina.
Sluimerperiode
Wanneer syfilis niet is behandeld, komt de ziekte in een sluimerperiode. U merkt dan niets, maar de bacteriën zitten nog steeds in uw lichaam. U blijft besmettelijk voor anderen.

Derde stadium
Zonder behandeling kunt u na twee tot dertig jaar in het derde stadium van de ziekte komen. Hierbij ontstaan in vrijwel alle organen ontstekingen en beschadigingen, zelfs in uw huid en botten. Er kan hersenvliesontsteking ontstaan en u kunt verward en verlamd raken.

Twee tot vier jaar na besmetting met Treponema Pallidum, kan tertiaire orgaansyfilis ontstaan. De meest bekende vormen hiervan zijn neurosyfilis en cardiovasculaire syfilis.

Enkele jaren na besmetting kunnen, als de aandoening niet is behandeld, knobbelige of zwerende afwijkingen in de huid, slijmvliezen, botten en vrijwel elk inwendig orgaan, de zogenaamde gummata. Het zijn chronische ontstekingsprocessen. De symptomen zijn afhankelijk van de getroffen organen.

Oorzaak
Tijdens vroege syfilis komt de bacterie T. pallidum de hersenen en het ruggenmerg binnen. Soms ontstaat hierdoor een ontsteking die al dan niet met symptomen gepaard gaat. Als er symptomen aanwezig zijn, wordt de aandoening neurosyfilis genoemd.

Bij neurosyfilis kunnen de vliezen die hersenen en ruggenmerg bekleden, met syfilis worden geïnfecteerd. Ook de bloedvaten van hersenen en ruggenmerg kunnen ontsteken door syfilis waardoor deze bloedvaten geblokkeerd raken en de bloedtoevoer van de weefsels van hersenen en ruggenmerg verslechtert. Als gevolg daarvan sterven kleine gedeelten van deze weefsels af. Soms treden beschadiging van de cellen van het ruggenmerg op wat leidt tot een aandoening die tabes dorsalis wordt genoemd. Algemene verlamming doet zich twintig jaar na de infectie voor en tabes dorsalis na vijfentwintig jaar.