Waarom begin je spontaan te gapen tijdens het voorlezen?

Gapen als communicatiemiddel.
Het idee achter deze theorie is dat mensen bepaald gedrag vertonen als communicatiemiddel. Je kan hierbij ook denken aan lachen: door te lachen laat je andere mensen merken dat je iets leuk vindt of dat je blij bent. Het zou kunnen zijn dat mensen geeuwen ook gebruiken als zo’n communicatiemiddel. Door te gapen wanneer je iets saai vindt, laat je anderen weten dat je je verveelt en wat anders wilt gaan doen. Op deze manier kan je ook anderen aangeven dat je moe bent....

Nee, het komt doordat gapen aanstekelijk is: als je iemand ziet gapen, als je erover leest of als je iemand hoort gapen, is de kans groot dat jij ook moet geeuwen. Hoe komt dit nou en waarom gapen we eigenlijk?

Gapen

Laten we beginnen met het kijken wat geeuwen nou eigenlijk is. Volgens het woordenboek is geeuwen het 'krampachtig openen van de mond als gevolg van lusteloosheid of vermoeidheid'. Gapen is een reflex die ontstaat in de hersenstam.

Een geeuw begint meestal met een gevoel achter in je mond. Als het eenmaal zover is, is het bijna niet meer te vermijden: je spieren spannen zich aan, je mond gaat open en de longen zuigen lucht naar binnen. Bij een volledige geeuw sluit je je ogen en rek je je uit.

Sommige mensen krijgen traanogen van geeuwen: dit komt doordat tijdens het gapen de gezichtsspieren op de traanbuisjes drukken. Ook treden er tijdens het geeuwen een aantal veranderingen op in je lichaam: je hartslag gaat omhoog (tot wel 30% meer), je bloeddruk stijgt en je kleine bloedvaten vernauwen zich.

Maar waarom doen we het nou?

Men is het nog steeds niet eens, wat de reden is dat mensen geeuwen. Er zijn een aantal theorieën over:

Mensen geeuwen om het zuurstofgehalte in het bloed te verhogen. Deze theorie gaat ervan uit dat mensen geeuwen om het zuurstofgehalte in het bloed te verhogen en het koolstofdioxidegehalte te verlagen. Geeuwen zou dan een reflex zijn als gevolg van een hoog koolstofdioxidegehalte in de lucht.

Omdat iedereen in één ruimte dezelfde lucht inademt, gaat bij meerdere mensen deze reflex werken. Hierdoor lijkt het of gapen aanstekelijk werkt, terwijl het eigenlijk het gelijktijdig optreden van dezelfde reflex is.

Dit zou ook kunnen verklaren waardoor mensen gaan gapen als ze moe zijn of als ze zich vervelen. Wanneer mensen moe zijn of lusteloos, gaan ze vanzelf langzamer ademen. Hierdoor bereikt minder zuurstof de longen en daalt het zuurstofgehalte van het bloed. Ook stijgt dan het koolstofdioxide gehalte. De reflex wordt nu in gang gezet en je moet gapen. Omdat veel mensen rond dezelfde tijd moe zijn, zullen mensen dan ook op ongeveer hetzelfde moment moeten gapen.

Omdat je aan het ontspannen bent! gapen is zo gezond, het helpt je stress weg te geeuwen. Je buis van Eustachius gaat open, je ogen gaan tranen...
Je moet na het gapen wel jezelf goed uitrekken, dat is de ultieme ontspanning. Goed ontspannen kan je alleen na goede inspanning, yin en yang dus in het leven.

Vrijwel alle zoogdieren gapen. Het is een uiterst ingewikkeld verschijnsel waar al veel onderzoek naar is gedaan. Een veelgehoorde theorie over de oorzaak van geeuwen is dat de gaper zuurstofgebrek heeft. Als je moe bent, adem je langzamer. Daardoor ontstaat er een tekort aan zuurstof en een teveel aan kooldioxide in je bloed. Je hersenen signaleren dit en als reflex ga je gapen. Hiermee adem je in één keer een grote hoeveelheid lucht (en dus zuurstof) in.
Het gapen tijdens het voorlezen heeft echter niets te maken met zuurstofgebrek. Er zijn twee mogelijke verklaringen. Het zou met stress te maken kunnen hebben. Spanning die samenhangt met het veranderen van gedrag of gedragsintensiteit, of met een verwachte verandering, veroorzaakt vaak geeuwen. Dat zien we bijvoorbeeld bij sporters of musici, die voorafgaand aan een wedstrijd of concert hevig geeuwen.
Een andere optie is het verlangen een situatie te veranderen, die niet veranderd kan worden. Deze 'frustratiehypothese' toegepast op de gapende voorlezer zegt dat de voorlezer eigenlijk onbewust liever niet voorleest en liever iets anders doet. We zien dit frustratiegeeuwen als we iets willen, maar het niet kunnen of mogen doen, of wanneer we iets niet willen maar het wel moeten doen.
En zelf heb ik nog een derde mogelijkheid bedacht: misschien doet het voorlezen je (onbewust) terugdenken aan je eigen jeugd. Toen las een van je ouders of opvoeders een verhaaltje voor terwijl jij al in bed lag, en dan kon je altijd heerlijk daarop slapen. Het voorlezen associeer je dan met het veilige vertrouwde nestje waar je onbekommerd kon uitrusten.

Soms is het zelfs al genoeg om aan gapen te denken of erover te lezen. Waarom het zo aanstekelijk werkt, weet niemand precies. Maar er zijn wel 2 aannemelijke theorieën over de "besmettelijkheid" van gapen. Volgens de meest populaire verklaring wordt een geeuw ingezet wanneer we behoefte hebben aan meer zuurstof. Wanneer we een ander zien gapen, krijgen we onbewust een signaal dat de toevoer van frisse lucht mogelijk niet optimaal is. Niemand wil een tekort aan zuurstof hebben, dus reageren we door ook te geeuwen. De 2de, evolutionaire theorie ziet gapen als een soort lichaamstaal. Het is dan een manier om de groep waartoe we behoren, ervan te overtuigen dat het tijd is om te gaan rusten.

misschien is het gene wat iemand voor leest wel heel saai