Kan een gedachte nooit uit je hoofd gaan of kun je dat zelf bepalen?

Je kan niet zomaar even besluiten een bepaalde gedachte erin of eruit te houden, maar je kan het wel behoorlijk beïnvloeden.

Als je met gedachte bedoelt het denken aan een bepaald onderwerp:
Door telkens te blijven focussen dat onderwerp, blíjf je er maar aan denken. Door jezelf af te leiden, kan je zorgen dat de kans kleiner is dat je aan dat onderwerp blijft denken of zorgen dat je minder tijd bezig bent met aan dat onderwerp te denken; maar het betekent niet dat je het helemaal weg kan houden. Als het een belangrijk iets is voor je op dit moment, zullen je gedachten er waarschijnlijk wel telkens weer naartoe terugkeren; en als je het met kracht probeert weg te duwen, is het vaak zo dat het zich júist weer aan je blijft opdringen.
De gedachtes juist toelaten, de emoties die er aan gekoppeld zitten helemaal goed verwerken (inclusief huilen, schreeuwen, tegen een kussen slaan, etc. als dat van toepassing is), kan zorgen dat de gedachte daarna als sneeuw voor de zon smelt. In zekere zin kan je hiermee dus ook gedachten wegkrijgen, al zal het misschien niet met elke gedachte lukken, kan het een zwaar proces zijn en veel tijd kosten. Maar een deel van de gedachten kan je wel degelijk wegkrijgen op deze manier (als je bereid bent je emoties even echt te voelen, wat vaak juist het probleem is, als we een gedachte weg willen is het meestal juist omdat we het níet willen voelen).

Veel mensen denken dat het niet kan, maar tijdelijk stoppen met aan iets denken, is wel degelijk mogelijk, in bepaalde mate althans. Onze gedachten zijn vaak een soort gepraat in ons hoofd, en net als bij hardop praten kan je gewoon halverwege je zin stoppen, de zin gewoon niet afmaken, en je dan focussen op iets anders, bijvoorbeeld je ademhaling of het gevoel van je voeten op vloer of billen op de stoel. Met oefening kan je zelfs zorgen dat je een hele tijd vrijwel niks denkt, dat je het innerlijk gepraat al na één woord telkens stop zet, en na veel oefening komen er ook gewoon veel minder gedachten op. Maar dat is niet iets dat je in een weekje leert.

Als je met gedachte niet bedoelt dat je telkens weer afdwaalt naar dat onderwerp, maar een bepaalde overtuiging, een bepaalde mening bedoelt, ligt het weer anders.
Met cognitieve therapie kan je leren zo'n overtuiging los te laten, zodat je op een gegeven moment die overtuiging echt niet meer gelooft. Het zal misschien niet lukken met elke overtuiging, maar met veel wel. - ruimte is op, zie verder bij reacties -