Hoe kan het komen dat iemand (die best wel slim is) veel moeite heeft met het verschil tussen links en rechts, en horizontaal en verticaal?

Omdat dat geen absolute begrippen zijn. Hoe intelligent je verder ook bent, en hoe groot ook je ruimtelijk inzicht, relatieve richtingen en afstanden blijven verwarrend, en sommige mensen leren het NOOIT. Ik bijvoorbeeld.

Het probleem met links en rechts vooral, is dat wat voor mij links is voor jou rechts is, en als ik me omdraai is het ook andersom. En in de spiegel. Mijn rechts is jou links als ik je aankijk, maar dezelfde rechts als we dezelfde kant opkijken, maar weer links voor degene naar wie we kijken. Het standpunt wisselt dus voortdurend, met als gevolg dat je met je volle overtuiging linksaf kunt slaan als je rechts moet, en je dan pas 100 meter verderop afvragen wat je verkeerd hebt gedaan.

Bij mij heeft het vermoedelijk wel een oorzaak ; ezelsbruggetjes. Wij hadden op de basisschool een leraar die het leuk vond kennis er in te 'rammen' voor te pas en te onpas op alle mogelijke momenten ezelsbruggetjes te herhalen. Of lastige woorden. Zomaar midden onder een les, of op het schoolplein, kon hij roepen : onmiddellijk met 2d's en 2 L's. Dat doe ik dus ook nooit verkeerd. Maar ' rechts is de hand waarmee je schrijft' tientallen keren per week is bij dit linkspootje kennelijk toch niet helemaal goed uitgepakt (en ook geen erg gelukkig ezelsbruggetje).

Het onderscheid tussen horizontaal en verticaal is natuurlijk iets minder onderhevig aan wisselende standpunten. Ik ken het probleem ook eigenlijk niet, maar vermoed dat het hem wel eens zou kunnen zitten in de abstractie van de begrippen. Want in boven en onder of voor en achter zal hij zich niet vergissen. Dan is het meer van :goh, 't was éénvan die twee woorden - welke is het nou ??? Ook de mondvorm kan overigens verwarring oproepen het woord verticaal 'klinkt' veel meer in de breedte (door de e) (en de ver-te) dan hóoooorizontaal dat weer in de hóógte klinkt. De discrepantie tussen klank en betekenis hebben onze hersenen blijkbaar moeite mee.