Zou je soa/hiv kunnen voorkomen door pillen in te nemen voor het onveilig vrijen?

Er bestaat geen pil die SOA's echt kan voorkomen. Specifiek voor HIV bestaat wel medicatie die voorgeschreven kan worden wanneer iemand blootgesteld is aan het virus. Dit voorkomt niet zozeer besmetting, maar verlaagd wel fors de kans dat het virus zich daadwerkelijk in je lichaam nestelt.

Het gaat hier om PEP, post exposure profylaxe (zie bron). Let wel: het gaat hier niet om een middel dat je gebruikt vóór je seks gaat hebben met iemand die HIV heeft, maar het is een noodmiddel dat gebruikt kan worden ná blootstelling. Het zal vast ook werken als je er al aan begint vóór het onbeschermde contact, maar dat is om andere redenen geen optie: het gaat hier niet om één pil, maar om een behandeling met antivirale middelen (HIV-remmers) voor vier weken. Deze behandeling heeft vaak vrij forse bijwerkingen zoals misselijkheid, braken en diarree. De bijwerkingen zijn zo ernstig, dat niet iedereen de behandeling vier weken lang volhoudt. Daarom wordt - wanneer iemand contact opneemt met een SOA-poli of ziekenhuis voor deze behandeling - altijd een afweging gemaakt tussen het daadwerkelijke risico dat iemand heeft gelopen en de ernst van de bijwerkingen. Het is dus niet een simpel pilletje wat je even kunt halen 'voor de zekerheid', en zéker geen vervanging voor verstandig seksueel gedrag waarmee je daadwerkelijk het risico op blootstelling aan HIV verkleint. Het is een soort noodgreep die hopelijk weliswaar een goede bijdrage zal leveren aan het terugdringen van de verspreiding van HIV, maar dan wel als aanvulling op andere maatregelen, en niet in plaats ervan.

Er is nog een ander middel dat wél bedoeld is om te gebruiken vóór blootstelling. Dat is PrEP: pre exposure profylaxe. In Nederland is dit middel op dit moment niet verkrijgbaar. Dit middel is bedoeld voor met name mannen die door hun gedrag een hoog risico lopen op HIV. Dat is echter een middel dat je voor langere tijd dagelijks moet slikken. Het vraagt nogal wat discipline om dagelijks een pil te slikken en de bijwerkingen te verdragen terwijl je zelf niet besmet bent. Ook dit is dus geen simpel alternatief voor andere maatregelen. Er wordt op dit moment wel onderzoek gedaan waarbij gekeken wordt of het middel ook effectief is als je het alleen vóór en ná het onbeschermde contact inneemt.

Voor andere SOA's bestaat geen preventieve medicatie. Omdat de meeste andere SOA's goed behandelbaar zijn, is het ook weinig zinvol hier onderzoek naar te doen.