Waarom hangen mensen aan de klank van een woord die dezelfde betekenis heeft?

Het gebruik van eufemismen is niet ontstaan omdat de bevolking aan bepaalde woorden een ander kleurtje of klank wilde geven. Integendeel, tegenwoordig is er zelfs een tendens om de verhullende woorden belachelijk te maken.
Het gebruik van eufemismen is al begonnen in de jaren vijftig in politiek Den Haag. Het woord bestedingsbeperking, in de politiek een ander woord voor bezuiniging was in werkelijkheid een eufemisme voor salarisverlaging.
Vanaf het eerste paarse kabinet Kok (1994) nam het epidemische vormen aan en is het een eufemisme-verslaving geworden. Dat had alles te maken met het feit dat het kabinet Paars een riskante coalitie was en de wens om met zoveel mogelijk woorden zo weinig mogelijk te zeggen. Meestal was er iets aan de hand.
De vergroting van de inkomensverschillen in het regeerakkoord werd inbouwen van prikkels tot betere prestaties en grotere doelmatigheid ten behoeve van een betere concurrentiepositie. Ministelsel werd basisstelsel, harder werken werd flexibel werken. Werkgevers zijn sociale partner en als zij hun werknemers op de keien zetten heet het reorganiseren. Minister Melkert, in 1994 Minister van SZW, sprak over inactieven een duwtje in de rug geven en bedoelde dat werklozen gedwongen moesten worden om te gaan werken. Mensen aan de onderkant zijn ‘de zwakken in de samenleving’. Klinkt mooi, want het is onze plicht om zwakkeren te steunen. De uitdrukking ‘zwakken in de samenleving’ suggereert op de meest subtiele wijze dat de fout bij de mensen zelf zit.
Gehandicapten zijn ‘mensen met een beperking’, armen zijn ‘minima’. Tot een echte verbetering van hun posities in de samenleving heeft dat niet altijd geleid. Ouden van dagen’ werden ‘bejaarden’, daarna ‘ouderen , pensioengerechtigden en heten nu ‘senioren’ of 50plussers, want ook eufemismen verliezen na een aantal jaren kracht.
Het CBS introduceerde de termen ‘eerste-, tweede- en derdegeneratieallochtoon’, waarbij alleen de laatste term gebruikt wordt voor Nederlander. Zo gauw als een van deze groepen zich gaat misdragen krijgt de nieuwe term een stigmatiserende werking en moet er een nieuw eufemisme worden verzonnen tot de geschiedenis zich herhaalt.

Het gebruik van eufemismen is een ernstige zaak. Het verhult iets en in de politiek komt het heel dicht bij bedrog. Verhullen is niet hetzelfde als verbergen of verstoppen. Het gaat niet om de klank van een woord. Bij verhullen en verbloemen gaat het om de halve waarheid, en dat is eufemisme voor een hele leugen.