Kan je aan iemand zien of die aan schizofrenie lijdt?

Een belangrijk kenmerk is dat bij de patiënt ten minste eenmaal een psychotische episode is opgetreden. Bij een psychose raakt de patiënt het contact met de werkelijkheid kwijt. Er kunnen in zo'n toestand allerlei symptomen optreden, zoals wanen, hallucinaties en emotionele, denk- en gedragsstoornissen

En geloof me, als iemand hallucineert, daar heb je zelfs je ogen niet voor nodig, je hoort dat :-)

Ik ken er 1, en daar zie je het totaal niet aan, zolang ie zijn medicijnen maar braaf slikt. Dan is ie heel sociaal en gastvrij en is ie zelf en zijn huis goed verzorgt.

Uiterlijke kenmerken, nee.
Je kan het aan de buitenkant niet zien.
Je kan het alleen merken wanneer het zich uit, dus aan zijn gedragingen ten tijde van.
Hoe het zich uit, dat is per persoon anders.

Ik ken een schizofrene man. Hij functioneert behoorlijk dank zij zijn medicijnen, maar toch zijn er enkele signalen die mij aantonen dat er iets aan de hand is. Hij is heel erg gevoelig (hij is gevoelig voor wat er rondom hem en ten opzichte van hem gebeurt, heel waakzaam). Bij bepaalde zaken is hij snel geraakt, bv. als het over zijn hondje gaat. Hij geeft dit ook toe, dat hij zich altijd "op het randje" voelt.
In veilige omgevingen is die kwetsbaarheid minder. Bv. zit hij bij een vereniging. Toen hij er net bij zat zei men dat hij zijn hondje naar huis moest brengen omdat het teveel blafte. Hij vatte dit erg persoonlijk op en bleef lange tijd weg. Andere leden zijn met hem gaan praten, hij kwam terug. Nu hij langer bij die vereniging zit, is zij geklasseerd als "veilig". Als men nu vraagt om zijn hond naar huis te brengen doet hij het zonder morren. Het is ook alsof het lidmaatschap aan die vereniging hem structuur geeft.
Soms is hij zo gekwetst dat de stoppen doorslaan ook al neemt hij zijn medicijnen. Waarschijnlijk is de psychotische aanval dan minder dan als hij geen medicijnen zou nemen. Het ergste heb ik gezien toen een man die heel veel voor hem gedaan had (dus die hij als "veilig" beschouwde) hem in zijn ogen had gekleineerd. Ik heb dat echt niet zo ervaren, de man in kwestie maakte een grapje over hem. Hij is eerst rustig gebleven maar vloog plots op die man, zo erg dat die zijn heup gebroken had.
Ook bij werkervaringen heb ik hem rare dingen zien doen. Hij wilde uit de ziekteuitkering en besloot om te gaan werken, tegen het advies van de controlearts in. Hij had vrij snel een goede baan als bakker. Dagwerk, leuke sfeer en goed betaald. Het ging zo goed dat de eigenares hem voorstelde haar tweede filiaal te leiden. De eigenares was niet op de hoogte van zijn aandoening. In plaats van "nee" te zeggen bezorgde dit hem zoveel angst dat hij zijn baan gewoon helemaal heeft opgegeven. En hierdoor in de problemen kwam op financieel vlak.
Ook naar mij toe vond ik hem soms raar doen. Ik heb ooit een week voor zijn hondje gezorgd. Hij voelde zich verplicht om me daar telkens weer voor te bedanken en ernaar te refereren, terwijl ik dit met heel veel plezier gedaan heb en er al lang niet meer om maalde. Nu is het zeker 10 jaar geleden. Hij verontschuldigde zich laatst dat zijn buurman nu voor zijn hond zorgde!
Dus : hij functioneert normaal, maar soms doet hij bij een bepaalde prikkel totaal onverwachte dingen.

Schizofrenie is een (voor zover bekend) niet te genezen ziekte met een aantal kenmerkende verschijnselen (die overigens niet allemaal en tegelijk hoeven) op te treden:
Wanen. Wanen zijn denkbeelden die niet op waarheid berusten, maar die voor de patiënt waar zijn. Zo kan men denken achtervolgd of speciaal in de gaten gehouden te worden, vergiftigd te worden of de overtuiging te hebben de wereld te moeten redden.
Hallucinaties. Bij hallucinaties worden dingen waargenomen die er niet zijn. De meest voorkomende hallucinatie is het horen van stemmen. Soms geven de stemmen opdrachten of schelden de patiënt uit.
Vreemd en verward gedrag.
Chaotisch denken.
Weinig of niet meer slapen.

Hoewel de psychotische verschijnselen soms kort, soms lang aanwezig kunnen blijven en soms helemaal niet verdwijnen, komen ze meestal alleen in perioden voor. Tussen zulke perioden kunnen zogenaamde negatieve verschijnselen aanwezig zijn:

verminderde energie, minder initiatief;
somber en uitgeblust zijn;
een leeg gevoel en minder belangstelling voor de omgeving dan voorheen;
een grote behoefte om alleen te zijn;
verminderde aandacht en concentratie;
een moe gevoel, veel op bed willen liggen;
minder heftige of vlakke emoties.

Ook deze verschijnselen kunnen per persoon wisselen in vorm en mate waarin ze voorkomen. Ze vormen samen met de psychotische verschijnselen de belangrijkste verschijnselen van de ziekte.

Duidelijk mag zijn dat wanneer u denkt iemand op straat tegen te komen met deze verschijnselen, hij of zij zeker nog niet Schizofreen is.

Ik denk dat je dit alleen kan zien als je iemand (echt) kent. Mensen kunnen psychotisch overkomen maar dit hoeft nog niet op schizofrenie te wijzen.
Ik schreef net al bij een andere vraag dat mijn onderbuurman schizofreen is. Hij is al een paar keer opgenomen sinds hij hier woont vanwege een psychose. Dan heeft hij zijn medicijnen een tijd niet geslikt. Dan stopt hij zomaar gewoon en ik kan zien, omdat hij dit gevraagd heeft toen hij hier kwam wonen, of ik bepaalde telefoon nummers wil bellen als hij 'raar' gaat doen. En dat gebeurd wel eens. Dan herkent hij me opeens niet in de supermarkt en loopt met zijn blik op oneindig b.v. en staart na de grond. Vreselijk. Dus gedrag kun je wel vaststellen maar zoals ik zei dan moet je echt weten dat iemand aan deze ziekt lijdt.

Op een van zijn normalere momenten heeft hij me verteld dat hij net terug was van een opname en zei dat hij zich veiliger zou voelen met begeleid wonen. Dan ziet hij er ook normaal uit. Hij ziet er ook leuk uit dus het is beslist niet te zien aan iemand.

Nu weet ik dat ik weer moet gaan bellen of naar hem toegaan want zijn balkon staat al weken vol troep en open vuilnis. Dat is een teken dat het weer mis is. Het gaat me echt aan het hart want hij smeekt me ook vaak niet de instanties te bellen omdat hij bang is voor de isolatiecel. Maar ja, de fruitvliegjes vliegen hier in het rond door de open ramen. Het is geen makkie om zo iemand in de buurt te hebben. Het is ook merkwaardig dat hij al een paar keer nogal tekeer gegaan is tegen andere buren omdat hun tv of muziek te hard stond. Dat heb ik ook wel eens al houd ik erg rekening met hem. Vooral 's avonds laat. (Wat ik trouwens normaal sociaal gedrag vind ook naar gezonde mensen toe.) Maar tegen mij heeft hij nog nooit 'eng' gedaan behalve dat rare gedrag in de supermarkt dan. Maar ja, je weet het nooit. Ik heb er erg veel over gelezen en met een bevriende therapeut over schizofrenie gepraat en daar werd ik niet vrolijk van.....