Wordt in de psychologie aangenomen dat temperament is aangeboren en onderdeel van je karakter of is het ontstaan uit gebeurtenissen in je jeugd?

Dit soort karaktertyperingen worden misschien binnen de populaire psychologie gebruikt, maar horen niet binnen de wetenschap. Daar probeert men weg te blijven van persoonlijkheidsomschrijvingen of archetypische typeringen. Een psycholoog zal de genoemde temperamenten niet benoemen, anders dan in het normale taalgebruik, d.w.z. dat je iemand omschrijft als "redelijk flegmatisch", zonder daarmee iets te willen zeggen over diens verdere persoonlijkheid.

Binnen de (wetenschappelijke) psychologie kun je heel globaal spreken van een verschil tussen trekpsychologie en het interactionisme, of eventueel nog het situationisme, wat bepaalt hoe wij reageren en handelen. De trekpsychologie gaat er vanuit dat bepaalde karaktertrekken consistent bij onze persoonlijkheid horen, de andere twee benaderingen gaan uit van een grotere interactie met en invloed van de omgeving die het handelen deels bepaalt. Met de vraag of karaktertrekken aangeboren zijn of vooral komen door opvoeding en ervaringen kom je op de klassieke nature/nurture discussie die binnen de psychologie altijd een belangrijke rol heeft gespeeld. De vraag is dan of onze persoonlijkheid, karaktertrekken en intelligentie nu aangeboren zijn of komen door opvoeding. In dat debat zijn inmiddels de scherpe kantjes er wel een beetje af, accepteert een ieder wel dat beide zaken een rol spelen, en onderscheiden de richtingen zich meer in de nadrukken die zij leggen.

Meningen verschillen dus over hoe veranderlijk karaktertrekken van mensen zijn. Het is in elk geval duidelijk dat in de vroege jeugd je karakter voor een deel (verder) wordt gevormd, en bepaalde eigenschappen van mensen blijken over de tijd heen tamelijk stabiel te zijn. Intelligentie is daar een voorbeeld van, en zo zijn er ook karaktertrekken die stabiel blijken. Als iemand plotseling heel erg andere karaktereigenschappen heeft, spreken we van een persoonlijkheidsverandering, en dat kan een teken zijn van o.a. hersenschade. Veel trekken zijn dus redelijk stabiel, maar kunnen zéker ook veranderen in de loop van ons leven. Een opvliegend iemand kan rustiger worden, iemand kan ongeduldiger worden, andere interesses krijgen, socialer worden, of minder strenge eisen aan zichzelf gaan stellen. Dat zijn volgens mij tekenen van groei en van verandering. Je wordt geen totaal ander persoon naarmate je ouder wordt, sommige eigenschappen zullen altijd herkenbaar blijven. Maar veranderen doe je zeker, en bij de één is dat veel opvallender dan bij de ander.