Volgens psychiaters is geconcludeerd dat Anders Breivik aan paranoide schizofrenie lijdt. Op basis waarvan wordt deze diagnose bepaald?

Op basis van DSM IV.

Er loopt geen precieze grens. Het gezegde luidt: Er lopen meer gekken buiten het gekkenhuis rond dan er in zitten.
Extremisme is geworteld in angst en angst is nu eenmaal een normale en onmisbare eigenschap van mensen.
Als angst groter wordt dan gemiddeld kan dat tot extreme gedachten leiden, maar waar de een zich beperkt tot dingen als schelden en/of ideeën verspreiden op het internet gaat een ander over tot extremistische daden.
Van het eerste zijn er zeer veel, maar zolang ze verder redelijk functioneren in de maatschappij worden ze niet als ernstig geestesziek beschouwd en worden ze ook niet behandeld vooral omdat ze zichzelf vaak als geestelijk gezond beschouwen en zich vaak tegen behandeling zouden verzetten.
Van het tweede type zijn er gewoon niet veel. Die weten zeker dat ze geestelijk gezond zijn en denken dat de meerderheid gek is en die lopen een grote kans om (excessief) geweld te gaan gebruiken en die passen dan inderdaad in DSM IV.

Je verwoordt precies het dilemma: op basis van zijn ideeën voldoet ie aan alle eisen van de DSM-beschrijving van paranoïde schizofrenie, maar de helderheid en consistentie van zijn handelen maken duidelijk dat in elk geval een deel van zijn geest goed functioneerde.
Probleem: is het per definitie zo dat een schizofreen niet planmatig kan handelen?
Probleem: is het zo dat iemand die zulke daden pleegt, met zo'n motivering, mogelijk wel toerekeningsvatbaar is?
Nog een probleem: veel psychiatrische ziektebeelden zijn min of meer 'uitvergrotingen' van 'normale' gevoelens etc - iedereen is weleens treurig, maar een depressie is iets heel anders, bijvoorbeeld. Die grens is lastig te trekken, en dit specifieke geval gaat het ook nog om iemand die al jaren bezig was zijn daden te plannen. Is dat een 'bewijs' van toerekeningsvatbaarheid, of juist een bewijs dat ie al heel lang het contact met de werkelijkheid kwijt was?
Ik vrees dat alleen specialisten daar iets zinnigs over kunnen zeggen, en dat je zelfs dan nog meerdere, uiteenlopende, meningen krijgt...

Ik denk dat je het moet zoeken in de neurologische afwijkingen. De afwijking van Breivik is een van de meest voorkomende. Je zult objectieve afwijkingen kunnen zien bij een MRI onderzoek, een psychiatrisch onderzoek laat een consistent beeld zien typerend voor de afwijking (horen van stemmen is typerend, wat niet wil zeggen dat het horen van stemmen ook automatisch p. schizofrenie betekent.) De samenhang met andere eigenaardigheden maakt dat je de neurologische afwijking ook van buiten vast kunt stellen. Als er post mortem hersenonderzoek gedaan wordt dan zullen ook afwijkingen op weefsel/celniveau worden gevonden.

Als iemand deze afwijking heeft dan gaat inderdaad de mogelijkheid van verstandig en planmatig handelen achteruit (de hersenen krimpen letterlijk). De meeste mensen met schizofrenie gaan gelukkig niet zo ver dat ze tijdens hun psychose ook daadwerkelijk altijd doen wat de stemmen ze influisteren, maar ze hebben altijd last van een vervormde werkelijkheid, waardoor hun handelen krankzinnig kan worden genoemd.

Het lijkt me niet verstandig al het hersenonderzoek en psychiatrisch klinische ervaring met deze afwijking onder het hokje meningen weg te stoppen.

Het bestaan van buitenaardse wezens ligt trouwens enigszins voor de hand. Ook moleculen, planeten en sterren komen buiten de aarde voor, dus waarom op voorhand een uitzondering gemaakt voor levende wezens. Dat neemt niet weg dat het weinig zin heeft om ons er al te druk over te maken.