hoe kom je aan psychotische crisis ?

Er kunnen vele uitlokkende factoren zijn, dat hangt af van de patient en zijn ziekte

Die overkomt je, en afhankelijk van de precieze aandoening kan de aanleiding heel uiteenlopend zijn, maar over het algemeen zijn grote spanningen en stress / onzekerheid niet bevorderlijk. Waar een 'normaal' mens geprikkeld en boos van kan worden, kan iemand met aanleg voor psychosen acuut in een crisis krijgen. Zelfs als de aanleiding heel banaal lijkt.

Ene schizofrene kennis van mij, die normaliter heel rustig is en goed op zijn behandeling reageert, heb ik ooit een keer helemaal zien flippen toen de overbuurman een hek om zijn tuin zetten, dat hem op zijn tuinpad een heel opgesloten gevoel gaf. Dat was echt even kantje-boord en heel beangstigend.

Het vervelende met veel psychische aandoeningen is dat ze zich BEGINNEN te manifesteren met een crisis. Voor die tijd is er dan schijnbaar eigenlijk nog niets aan de hand, tot iemand - om schijnbaar niks of weinig - helemaal over de rooie gaat, niet voor rede vatbaar is, agressief kan worden, paranoide denkbeelden heeft en het contact met de realiteit kwijtraakt en niet meer kan relativeren. Dan spreken we van een acute (psychotische) crisis, dus je dus 'zomaar' krijgen kan. Achteraf kun je dan een diagnose stellen, aan de hand van (die en andere) symptomen, die zich vaak vanaf dat moment blijven manifesteren, zij het niet altijd in dezelfde mate.

De oorzaak van een psychose is lang niet altijd bekend. Soms is er een duidelijke lichamelijke oorzaak zoals bij een ziekte met koorts, vergiftiging, medicijngebruik, drugsgebruik of een schildklierafwijking. De psychotische symptomen kunnen zich ook voordoen als bijverschijnsel bij een depressie of manie en ook een bevalling kan (in zeldzame gevallen) een psychose tot gevolg hebben. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat erfelijke aanleg een rol speelt bij het krijgen van psychose.
Anderzijds spelen ook omgevingsfactoren een rol. Er zijn aanwijzingen dat een virusinfectie of ondervoeding voor de geboorte of problemen bij de geboorte samenhangen met een grotere kans op psychose op latere leeftijd (adolescentie of volwassenheid). Beide oorzaken hebben consequenties voor de vroege ontwikkeling van hersenen en zenuwen. Afhankelijk van de ernst kun je spreken van een neurobiologische ontwikkelingsstoornis.
Andere omgevingsfactoren die van invloed kunnen zijn zijn opgroeien in een stedelijke omgeving, migratie, druggebruik en sociale uitsluiting.
Over de exacte wisselwerking tussen genetische aanleg en sociale factoren bij schizofrenie is nog veel onduidelijkheid: daarop concentreert zich nu het wetenschappelijk onderzoek.
Bij mensen met een aanleg voor psychosen, kan stress of drugsgebruik de symptomen uitlokken of verergeren. Wat als stress wordt ervaren is voor iedereen anders. Voorbeelden van stressbronnen zijn ingrijpende levensgebeurtenissen, dagelijkse beslommeringen en veranderingen door de levensfase zoals uit huis gaan, een eerste baan enz. Meestal gaat het om omstandigheden die onprettig zijn en moeilijk beïnvloedbaar (objectief of subjectief).

Stress kan zich uiten in:

Niet kunnen slapen
Een gevoel voortduren op je tenen te moeten lopen
Een voortdurend gejaagd gevoel
Hartkloppingen
Angst

Stress kan o.a. beheersbaar worden gemaakt door het vergroten van het probleemoplossend vermogen. Bijvoorbeeld door te oefenen in assertiviteit en hulp vragen. Nieuwe vaardigheden worden het best geleerd in de concrete sutuatie (i.p.v. in een oefensituatie).
groet

Het antwoord van Marleen is hartstikke goed, toch wil ik even toevoegen dat het er ook in kan sluipen. Dit kan gebeuren bij langdurige blootstelling aan spanning en stress. Er kunnen zich dan psychotische verschijnselen voor doen, zoals iets zien of horen wat er niet is. De persoon is zich er dan van bewust dat het niet echt is. Toch is dit wel beangstifend, want je weet dan dat je hersenen je lopen te fokken. En je beseft ook, wat als ik strax niet meer weet dat het niet echt is. Ook kan er twijfel ontstaan over de echtheid van wat je hoort of ziet, wat gevaarlijke situaties kan oproepen. (bv je ziet opeens mensen op de weg, wijk je uit of rij je door).
Belangrijk is dus om hier hulp bij te zoeken. Wat langzaam begint kan uitmonden in een crisis waarbij je totaal flipt. Zoals Marleen ook beschreef.
Mensen die hier last van hebben of krijgen hebben hier een kwetsbaarheid voor, soort van aanleg.