Hoe heet het fenomeen als iets op je netvlies is gebrand en hoe komt dat?

Het effect dat sommige afbeeldingen op je netvlies blijven staan wordt 'nabeeld' of 'after image' genoemd.

Het heeft te maken met het bleken van visuele pigmenten in de zintuigcellen (fotoreceptoren; staafjes en kegeltjes) in het netvlies. Deze pigmenten zijn eiwitmoleculen gebaseerd op het rhodopsine molecuul, die bij het invangen van een foton van stereologische conformatie veranderen. Dit vormt de eerste stap in de chemische reactie die uiteindelijk tot het waarnemen van licht leidt. 11-trans retinal wordt buiten de photoreceptor geregereneerd tot een nieuw 11-cis retinal molecuul, wat vervolgens weer naar de photoreceptor getransporteerd wordt. De reactietijd van de fototransductiereactie bij het invangen van een foton is slechts een fractie van een seconde, maar de regeneratietijd duurt enkele minuten. Dit komt omdat bij het regeneratieproces het fotopigment van de ene cel naar de andere getransporteerd moet worden en weer terug.
Het gevolg hiervan is dat een bepaald beeld de inde fotoreceptor aanwezige fotopigmenten kan 'verbruiken' of 'bleken'. Het duurt vervolgens enkele minuten voordat alle pigment weer is aangevuld. Dit tijdelijke tekort aan fotopigment is de reden voor het nabeeld. Dit ontstaat doordat cellen in het netvlies de signalen van verschillende fotoreceptoren met elkaar vergelijken. De 'gebleekte' cellen geven een zwak signaal af en de omringende cellen die niet gebleekt zijn geven een sterk signaal af. Er zal dus een negatief beeld op het netvlies blijven hangen.

Bij het zien van een heldere witte vlek (bijvoorbeeld een gloeilamp) zal er een zwart nabeeld blijven hangen: alle fotoreceptoren zijn op die plek gebleekt. Bij het zien van een heldere rode vlek blijft er een blauw/groen nabeeld hangen: alleen de rood gevoelige kegeltjes zijn op die plek gebleekt.
Nabeelden kunnen alleen ontstaan bij voldoende lichtintensiteit en belichtingsduur. Bij 'leeslicht' ontstaan nabeelden als er +/- 20 seconden naar een bepaald beeld wordt gestaard. Bij fel licht ontstaan nabeelden al na een fractie van een seconde. Dit kun je zelf meten als je na het kijken naar een bepaald beeld kort de ogen sluit om het nabeeld te zien.