Wat is het nut van de mengregels in de farmacie?

Deze mengregels gelden nog steeds en worden ook nog steeds onderwezen tijdens de studie farmacie.

Het mengen van vaste stoffen vindt plaats in de apotheek bij de bereiding van capsules en (strooi)poeders, maar het is soms ook nodig bij de bereiding van zetpillen en dermatica (crèmes, zalven, gels, etc.).

De beste menging krijg je als de mengverhouding tussen twee vaste stoffen nagenoeg 1 op 1 is en de deeltjesgrootte en -vorm gelijk is. Ook wil je theoretisch dat het verschil in dichtheid zo klein mogelijk is en dat oppervlaktekrachten een minimale rol spelen bij de menging. Denk bij dit laatste aan de invloeden van vocht en elektrostatische krachten. Dat 1 op 1 mengen noodzakelijk is, wordt vanuit deze formule verklaard:

rsd = √[(p(1-p) / n)] x 100 %
waarin rsd = de relatieve standaarddeviatie, p = de fractie die de vaste stof uitmaakt van het mengsel en n = het totale aantal deeltjes per monster.
Hoe kleiner p is ten opzichte van n, des te hoger wordt de rsd, oftewel de spreiding, en des de slechter de menging.

Op het verschil in dichtheid heb je tijdens de bereiding geen invloed: deze kun je niet veranderen, dat is nu eenmaal een stofeigenschap. Wel kun je de deeltjesgrootte van een stof verkleinen door deze voorafgaand aan het mengen fijn te wrijven in een ruwe stenen mortier.
Dan het mengen zelf: tijdens de bereiding voeg je eerst de stof met de kleinste hoeveelheid toe aan de mortier. Hier voeg je een gelijk deel van de andere stof aan toe en je mengt tot een homogeen mengsel is verkregen. Vervolgens voeg je opnieuw een gelijk deel vaste stof toe en je mengt opnieuw tot homogeen, etc, etc. Tijdens het mengen moet je er dan ook nog op letten dat je niet steeds dezelfde mengbewegingen maakt en zo zijn er nog wat meer regels.

Essentieel bij het mengen zijn in ieder geval de hoeveelheden die bij elke mengstap aan de mortier worden toegevoegd, de snelheid van mengen en de mengtijd (al is dat in de praktijk altijd maar een gokje).