Wat doen aarswormen exact?

De aarsmade (Enterobius vermicularis) is een kleine worm (ca. 5–10 mm) die parasitair voorkomt in de darmen van de mens. Het diertje is geelwit van kleur. In 1983 is een tweede soort beschreven, de Enterobius gregorii. Dit zou echter ook slechts een vroeg stadium van de Enterobius vermicularis kunnen zijn.

De aarsmade behoort tot de rondwormen, en is in Nederland de veroorzaker van de meeste worminfecties. 60% van de kinderen en 20% van de volwassenen is met de worm besmet. Met name kinderen lopen ze nogal eens op, bijvoorbeeld in crèches of kleuterscholen. Ze zijn een typische menselijke parasiet: besmetting vindt slechts plaats van mens tot mens, en in huisdieren kunnen ze niet overleven.

Eitjes van de aarsmade
Aarsmaden bevinden zich in het onderste deel van de dikke darm en in de blinde darm (de ileocaecale regio). Ze leven ongeveer 8 weken, zijn kommavormig, en leggen hun eitjes op de huid rond de anus. Door krabben worden ze vaak verder verspreid. Buiten het lichaam kunnen de eitjes lang in leven blijven, zodat ze via onder andere speelgoed, meubels of kleding aan de vingers of in voedsel terechtkomen om iemand anders te besmetten. Ook kan men zo zichzelf opnieuw besmetten. De eitjes komen uit in de twaalfvingerige darm en de larven zakken nog verder af, en zo is de cirkel rond.

Aarsmaden komen vaak 's nachts naar buiten en veroorzaken dan jeuk rond de anus en schaamlippen. Ze kunnen ook in de ontlasting worden aangetroffen. Bij hevige infecties komen ze ook in de vagina voor, waar ze zich echter niet kunnen voortplanten. De wormpjes zijn overigens vrij onschuldig en veroorzaken hooguit jeuk en wat vage darm- en buikklachten. Wel kan de jeuk sommige mensen uit hun slaap houden, wat tot moeheid en geprikkeldheid leidt. Het krabben kan ontstekingen en een kapotte huid veroorzaken. Besmetting met Enterobius vermicularis wordt enterobiasis genoemd.

Behandeling vindt plaats door toediening van medicijnen, bijvoorbeeld mebendazol, dat zonder recept bij de apotheek of de drogist verkrijgbaar is. Goede hygiëne is uiteraard ook uit preventief oogpunt van het grootste belang. Wanneer één gezinslid de worm heeft, zal echter wel het hele gezin behandeld moeten worden om te voorkomen dat men elkaar voortdurend opnieuw besmet.