Wat zijn indexcijfers?

Indexcijfers zijn vrij willekeurig. In de economie worden zo gekozen dat de index overeenkomt met het aanbod of het verbruik.

De waarde van een vaste combinatie van bijvoorbeeld aandelen verkrijgbaar op de Amsterdamse Beurs wordt op een gegeven moment op 100 gesteld. Stijgen de meeste aandelen in dat pakket dan stijgt de index.

Ook voor koopkracht kun je een index verzinnen, als blijkt dat mensen 30% van het inkomen uitgeven om te wonen, 30% om eten te kopen en 40% voor brandstof, dan werken brandstofprijsstijgingen voor 40% door in de koopkrachtindex enzovoort. (Ik neem natuurlijk wel aan dat het CPB behoorlijk goed op de hoogte is van de consumptie en dus een meer realistische index voor de koopkracht heeft, dit is maar een voorbeeld om te laten zien hoe je een index in elkaar zet.)

In de biologie zijn er diversiteitindexen. Hier wordt het ook aan het inzicht van de onderzoekers overgelaten hoe de index wordt samengesteld. Het is bijvoorbeeld mogelijk om de diversiteit van een heel soortenrijk referentiegebied op 100% te stellen. Achteruitgang als gevolg van versnippering, vervuiling en dergelijke uit zich dan als een achteruitgang in de index.

Het voordeel van een index is dat het een ingewikkelde groep gegevens samenvat in een enkel getal.

Indexcijfers worden gebruikt om op een begrijpelijke en eenvoudige manier aan te geven wat de wijziging is ten opzichte van het basisgetal of -hoeveelheid.
Het basisgetal wordt op 100 gesteld en elk nieuw getal of hoeveelheid wordt gedeeld door het basisgetal en de uitkomst daarna vermenigvuldigd met 100.