Bestaat al het geld wat wij hebben wel 'echt'?

Er is giraal geld en chartaal geld. De eerste is het geld wat in de boekhouding van de banken bestaat. Het tweede is het papier- en muntgeld wat in omloop is. Jouw vraag is eigenlijk: is er voor elke euro giraal geld wel een euro chartaal geld ergens in een bankkluis en het antwoord daarop is nee!

Dat komt omdat geld 'gemaakt' wordt. Er zijn twee verschillende soorten partijen die geld maken. De eerste partij is de overheid (en tot op bepaalde hoogte centrale banken). Deze kan de geldpersen aanzetten, dus meer chartaal geld te maken. Ze kunnen ook geld maken door staatsobligaties uit te zetten. Dit doen ze bijvoorbeeld als de overheid niet genoeg belastinginkomsten heeft om al haar plannen te verwezenlijken. Dan heb je een begrotingstekort. De overheid 'leent' dan geld uit de private sector. Een staatsobligatie is een document dat een bepaalde waarde plus een rentebelofte is. Omdat deze staatsobligaties gegarandeerd door de staat zijn, net zoals bankbiljetten, is het een soort geld.

De tweede partij die geld maken zijn banken. Sommige mensen hebben het beeld dat banken alleen geld uitlenen dat zij via spaarders in hun bezit hebben. Dat is niet waar. Banken mogen namelijk meer geld uitlenen dan dat ze in kas hebben. Stel ze hebben 1000 euro in kas en de dekkingsgraad van de uitstaande verplichtingen moet 10% zijn. Dan kunnen ze dus 9000 euro extra uitlenen.* Zij maken dus giraal geld. Als bezittingen kunnen banken chartaal geld hebben (in een kluis), maar ze kunnen hun verplichtingen ook dekken door staatsobligaties in te kopen.

Zo lang dat gemaakte geld giraal blijft, is er geen enkel probleem. Het komt in een normale situatie niet voor dat alle spaarders ineens hun geld opnemen. Maar soms gebeurt dat wel, als er bijvoorbeeld geen vertrouwen meer is in die bank. Dat heet een bankrun.


*[Hun totale verplichtingen mogen dan 10000 euro zijn. Degene die de 1000 euro op de rekening heeft gezet heeft natuurlijk daar recht op. Dus er kan nog 9000 euro uitgeleend worden].