Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Waarom eten we een oranje tompouce op Koningsdag?

Die oranje kleur begrijp ik. Maar waarom is toch de tompouce zo in trek? Het had toch ook ieder ander gebakje kunnen zijn? Waarom eten we eigenlijk een oranje tompouce op Koningsdag en geen cupcake of donut?

4.5K
SentWierda
3 jaar geleden
Het is beter om het woord -tompoes- te gebruiken voor dit gebakje. (Hoewel de meeste winkeliers er hun eigen spelling op nahouden.)
Tompoes is in alle gevallen: gebakje.
Tompouce heeft twee betekenissen, in volgorde van belangrijkheid: 1. kleine damesparaplu; 2. gebakje.
Bronnen: diverse woordenboeken.

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Antwoorden (3)

Het Koningshuis viert de geboorte van baby met beschuit met muisjes, maar ook met een oranje tompouce. En daarom eten wij ook oranje tompouces.
Dit gebeurt vanaf 27 april 1967, toen Willem-Alexander geboren werd.
Of dit klopt, is de vraag: pas vanaf ca. 1990 wordt over de oranje tompouce in de pers geschreven.
Zelf heb ik sterk de indruk dat de Hema, bekend om zijn tompouces, rond 1990 ter promotie vanwege Koninginnedag oranje tompouces ging verkopen. Dit werd een groot succes dat door anderen werd overgenomen.
Parool, 15 juni 1994: “De Hema heeft toch een goede naam op het gebied van etenswaren. Naast de razendpopulaire Hemaworst heeft de tompouce een plaatsje in de top drie veroverd. Per jaar vinden circa 25 miljoen stuks gebak, zoals taarten, schnitten, vlaaien en boterkoeken, hun weg naar verjaarspartijtjes en andere verwendagen. De absolute topper was afgelopen Koninginnedag. In vier dagen zijn er toen 2.600.000 tompoucen met oranje fondant en vulling verkocht.”
Getuige de advertentie van de Hema op 25 april 1989, zijn ze toen wellicht gestart met de oranje tompoucen. Ook vanwege voetbalwedstrijd Nederland – Duitsland op 26 april.
(Lees meer...)
3 jaar geleden
SentWierda
3 jaar geleden
Ter verduidelijking van de Amsterdamse banketbakkersbron.
De Friese dwerg Jan Hannema (1838-1878) heette als kleuter Lyts Tomke (Klein Duimpje). Op zijn zevende jaar begon hij met optreden onder de naam Tom Pouce (Pouce is het Franse woord voor duim). In heel Europa werd hij bekend.
Bron: Franeker Courant, 20-12-2017.
SentWierda
3 jaar geleden
Vervolg. Tom Pouce is dan eigenlijk een merkwaardige naam. Want het betekent: Duim Duim (resp. Fries en Frans).
In het Frans is Klein Duimpje: Le Petit Poucet.
Overigens is in Nederland behalve de traditionele tompouce vooral de Zwitserse variant bekend, de Zwitserse tompouce, ook wel tompouce suisse genoemd.
ronron1212
3 jaar geleden
@SentWierda ken ik niet nooit van gehoord tompouce suisse genoemd.
SentWierda
3 jaar geleden
@ronron1212. Ik citeer de culinaire encyclopedie.
Tompouce suisse, de tot repen gesneden plakken bladerdeeg op elkaar leggen met een laag vruchtencrème au beurre of Zwitserse room ertussen. Het vulsel laten opstijven. De repen tot tompouce suisse snijden en de gebakjes met poedersuiker bestuiven.
Tot zover het citaat.
ronron1212
3 jaar geleden
@Sent Wierda ik vraag niet om uitleg hoe wat gemaakt moet worden ik heb het er over dat de Overigens is in Nederland behalve de traditionele tompouce vooral de Zwitserse variant bekend, de Zwitserse tompouce, ook wel tompouce suisse genoemd. De Zwitserse variant helemaal niet zo bekend is in Nederland.
SentWierda
3 jaar geleden
@ronron1212. Van oudsher worden in kookboeken vermeld de Nederlandse tompoes/tompouce en de Zwitserse, de tompouce suisse.
En uiteraard de mille-feuille, met name de twee varianten mille-feuilletaart en kaasmille-feuille.
We eten op Koningsdag oranje gebak. Dan kan bijvoorbeeld een tompouce zijn of een oranjebol of een oranje donut of een andere oranjekleurige lekkernij. Alle supermarkten en gebakwinkels verkopen dan deze producten. (Oranjekoek is niet oranje maar roze.)
Er is geen link van tompouce met Koningsdag of vroeger Koninginnedag. De enige oranje lekkernij die wel een link heeft met Koningsdag is oranjebitter .
Bron: Elsevier culinaire encyclopedie.
Het bladerdeeggebakje heet niet tompouce maar tompoes. Het woord tompoes heeft niet een Franse oorsprong maar een Engelse.
Een tompouce is een kleine damesparaplu.
Bron: Van Dale.. .
In het Frans heet een tompoes: millefeuille. Je koopt in een Franse bakkerswinkel millefeuille..
Als je in een Franse bakkerswinkel naar tompouces vraagt dan weten ze dat je in sprookjes gelooft. Want tom -pouce betekent: Klein Duimpje.
En als je in een Frans warenhuis naar une tompouce vraagt, dan ben je op zoek naar een kleine damesparaplu.
(Lees meer...)
Toegevoegd op 30 april 2022 12:24: tekst
3 jaar geleden
Dit gebruik stamt in principe al uit 1918, toen het recept voor "Gateau National" bekend werd. Dat was een grote ronde taart van millefeuille, gevuld met abrikozenmarmelade, geglazuurd met oranjeglacé dat op smaak was gebracht met oranjebloesemwater, en gedecoreerd met een rand van rode, witte en baluwe fondants. Dit was duidelijk een taart om nationale feesten mee te vieren.

Millefeuille was Frans gebak, maar werd in de 18e eeuw ook in Nederland geïntroduceerd. Tompouce (oorsprong is het sprookje Klein Duimpje) werd halverwege de 19e eeuw in het Nederlands een benaming voor allerlei dingen die klein uitgevallen waren: een klein rijtuig, een dwerggeranium en een damesparaplu. Aan het eind van de 19e eeuw werd het tevens de naam van een kleine variant van het millefeuille gebak.
(Lees meer...)
Amadea
3 jaar geleden
SimonV
3 jaar geleden
Uit 1918? Toch lijkt het om onbekende redenen pas in de jaren negentig populair te zijn geworden om ze op Koningsdag te eten. Of heb jij bronnen die aantonen dat dit eerder was?
SentWierda
3 jaar geleden
De vraag is: is de tompouce van oudsher een gelegenheidsgerecht - een gerecht dat hoort bij Koninginnedag, nu Koningsdag?
De veronderstelling van SimonV is aantoonbaar juist: in de jaren zeventig werd nog niet de relatie gelegd tussen Koninginnedag en tompoucen.

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 5000
Gekozen afbeelding