Waarom vieren we carnaval?

Carnaval is het feest dat traditioneel gevierd wordt in de 6 dagen voorafgaand aan Aswoensdag, waarmee de vastentijd van 40 dagen aanvangt die voornamelijk katholieke christenen aanhouden als boetedoening voor het paasfeest en als nagedachtenis aan het verblijf van Jezus Christus in de woestijn (Nieuwe Testament) en de tocht van het Joodse Volk vanuit Egypte naar het Beloofde Land (Oude Testament).

In die betekenis wordt de term afgeleid van het Latijn: carne vale (= vaarwel aan het vlees). Een andere mogelijke verklaring voor de term is het eveneens Latijnse carrus navalis: scheepswagen, hetgeen zou verwijzen naar rondtrekkende groepen in een als een schip ogende wagen of kar, het zogenaamde narrenschip, maar ook kan slaan op het schip waarmee de god van de zee der Kelten/Germanen uit het noorden kwam om deel te nemen aan de winterfeesten.

Van oudsher was het een eetfestijn, omdat het de laatste mogelijkheid was zich te buiten te gaan voor de 40 dagen vasten waarin men zich beperkte tot het minimaal noodzakelijke. Waarschijnlijk bestond het feest al langer dan de christelijke traditie, en heeft de kerk het gemakkelijker gevonden het heidense carnaval in een katholieke traditie om te zetten dan het uit te bannen.

Ook al wordt de vastenperiode lang niet meer zo streng gevierd als vroeger, het carnavalsfeest blijft het feest waarbij mensen zich vermommen door vreemde kledij aan te trekken, en zo onherkenbaar een alibi hebben om zich in allerlei vormen te buiten te gaan. In de Middeleeuwen vielen daarbij nogal eens doden en gewonden, maar tegenwoordig is het masker bedoeld om iemand anders een spiegel voor te houden dan wel (met verdraaide stem) iemand stevig en ongezouten de waarheid te zeggen.

Het carnavalsfeest wordt in Nederland vooral ten zuiden van de grote rivieren (Maas, Waal en Rijn) gevierd. Sommige steden en dorpen hebben tijdens de carnavalstijd zelfs een alternatieve naam (bijv. 's-Hertogenbosch wordt Oeteldonk, Breda wordt Kielegat en Bergen op Zoom wordt Krabbegat). Vaak worden steden en dorpen tijdens carnaval overgedragen aan het gezag van Prins Carnaval, bijgestaan door de Raad van Elf.

Een ander carnavalsfenomeen is het tonpraote of buutterednen waarbij de tonpraoter of buutteredner een cabaretesk betoog in