Hoe bepaald men de datum van Pasen nu precies?

De formele berekening is nogal lang & gecompliceerd. En in plaats van het samen te willen vatten: Zie link

In de eerste paar eeuwen na Christus vierde bijna iedere plaatselijke kerk Pasen op een verschillende datum. Sommige kerken bepaalden de datum aan de hand van het Joodse Pesach, andere vierden Pasen ieder jaar op 27 maart, en zo waren er nog meer tradities die allemaal een andere uitkomst gaven.

Het eerste Oecumenische Concilie in Nicea (een algemene vergadering van de hele kerk, gehouden in 325) maakte daar een eind aan. Men wilde één regel gebruiken om de datum van het feest van de Opstanding te berekenen.

Het Concilie besloot dat het feest van de Opstanding altijd na Pesach moest vallen, zoals ook de Opstanding zelf na Pesach was. Verder moest het een zondag zijn, de eerste dag van de week, als de nieuwe of Achtste Dag van de Schepping. Een vaste datum kwam dus niet in aanmerking.

Het feest moest vallen op de eerste zondag na de eerste volle maan na de eerste dag van de lente. De datum van Pesach wordt op een soortgelijke manier berekend, en deze berekening zou meestal voldoende moeten zijn om Pasen na Pesach te laten vallen. Voor de jaren waarin dat niet zo was voegde het Concilie toe "na het Joodse Pesach".

In het kort: wanneer het volle maan is na Gregoriaans 3 april (= Juliaans 21 maart), dan valt Orthodox Pasen gelijk met Westers Pasen; begint Pesach echter op of na Witte Donderdag, dan wordt de paasdatum nog een week opgeschoven. Dat is bijvoorbeeld zo in 2009: volle maan op 9 april, Pesach op 9 april (Witte Donderdag in de Westerse kalender), Westers Pasen op de eerstvolgende zondag (12 april), Orthodox Pasen één week later, op 19 april.

Is het volle maan na Gregoriaans 21 maart, maar voor Juliaans 21 maart, dan gebruikt de Orthodoxe Kerk de volgende volle maan en valt Pasen 4 weken later dan in het Westen. Ook dan geldt de Pesach-regel, waardoor het verschil 5 weken kan worden.

De laatste keer dat Pasen in Oost en West op dezelfde datum zal vallen is 24 april 2698. Daarna is het verschil tussen de kalenders zo groot dat dit nooit meer voorkomt. Het maximale verschil tussen de Westerse en Orthodoxe Paasdatum is dan opgelopen tot 6 weken.