Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Waarom bestaat het woord pepernoot niet meer?

Elk kind associeert 5 december met pepernoten. Maar... op dit moment verkoopt geen enkele supermarkt (in elk geval Jumbo en AH) zakken met pepernoten. Op de zaken staat nu: kruidnoten. Maar wat zijn kruidnoten? Het blijkt (op basis van Van Dale) een recent fantasiewoord, afgeleid van het tot voor kort gebruikelijke kruinoot oftewel muskaatnoot. Kruinoot dus zonder d.
Ik hoor vandaag de dag vele malen vaker het woord pepernoten dan kruidnoten. Pepernoot is dus de gebruikelijke naam. Waarom wordt door de fabrikanten/supermarkten 'pepernoot' tegenwoordig genegeerd?
(Correctie: tweede regel 'zaken'= 'zakken'.)

7.8K
Verwijderde gebruiker
5 jaar geleden
Jumbo hier verkoopt gewoon ook pepernoten. Op de versafdeling van het gebak en brood. Dat zijn die brokken, dat zijn de officiële pepernoten. https://www.jumbo.com/jumbo-pepernoten-250g/53046ZK/ Dit is een andere verpakking, bij ons zit het in een grotere zak met een zelf geprint etiket van de eigen bakker. Pepernoten:
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Pepernoot
Verwijderde gebruiker
5 jaar geleden
https://onzetaal.nl/taaladvies/pepernoten-kruidnoten/ Waarschijnlijk is het woord pepernoot idd ingeburgerd.
Zelf gebruik ik wel nog het verschil tussen pepernoten en kruidnoten.
Pepernoten vond ik als kind ‘vieze muffe hondenbrokken’ ;-)))))
SentWierda
5 jaar geleden
@Simonsdochter: inderdaad, volgens Onze Taal is de overkoepelende benaming voor strooigoed: pepernoot.
In een groot deel van het land waren en zijn pepernoten altijd rond en niet vierkant. Ik vermoed dat de vierkante variant vooral in het zuiden van het land bekend is en in het noorden van het land vooral de ronde variant.
Amadea
5 jaar geleden
Kruidnoten zijn mini ronde speculaasjes. Pepernoten zijn vierhoekige brokjes taaitaai.
Verwijderde gebruiker
5 jaar geleden
Dat kan kloppen. Ik kom in ieder geval uit het zuiden ;-)
LeonardN
5 jaar geleden
@Sent Pepernoten en kruidnoten zijn twee verschillende dingen.
Verschillend recept, structuur, smaak.
Probleem is dat mensen de twee heel lang verward hebben, zodanig dat ze jammer genoeg synoniem geworden zijn.
Toch zijn er mensen gebleven die het verschil hebben erkend, en blijven erkennen.
Pepernoten zijn ondertussen bijna verdrongen door kruidnoten.
En blijkbaar zijn verkopers ondertussen ook weer bewust van de juiste benaming.
Vandaar dat je nu vaker kruidnoten ziet dan pepernoten. https://www.ad.nl/koken-en-eten/de-ouderwetse-pepernoot-legt-het-af-tegen-de-kruidnoot~af343aa6/ Het woord pepernoot bestaat dus nog steeds, alleen ze worden haast niet meer gemaakt (ALS je tenminste de juiste benaming aanhoudt, en je niet laat misleiden door de spraakverwarring die is ontstaan).

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Antwoorden (2)

Wees gerust, het woord pepernoot bestaat nog steeds.
Volgens recente edities van de grote Van Dale is kruidnoot een synoniem van pepernoot. Veel bakkers houden vast aan de oorspronkelijke benaming. Volgens hen wordt met pepernoot het traditionele recept van een soort peperkoek bedoeld met anijssmaak, terwijl kruidnoten juist de knapperige brosse koekjes met speculaaskruiden zijn.
Een bekende brood- en koekfabrikant levert kruidnoten en pepernoten als twee verschillende producten met een eigen recept. De omzet van de kruidnoten heeft die van de pepernoot in de loop van de twintigste eeuw ver overtroffen en veel mensen zijn kruidnoot pepernoot gaan noemen.
(Lees meer...)
Toegevoegd op 02 november 2019 16:06: afbeelding
Plaatje bij antwoord
SimonV
5 jaar geleden
SentWierda
5 jaar geleden
De link van Wikipedia verwijst o.a. naar Onze Taal dat stelt dat pepernoot de gebruikelijke overkoepelende benaming is voor pepernoot em kruidnoot.
Overigens: de benaming kruidnoot is van recente datum.
LeonardN
5 jaar geleden
"Overigens: de benaming kruidnoot is van recente datum."
Klopt het is dan ook een recenter product dan de pepernoten die al uit de middeleeuwen komen.
SentWierda
5 jaar geleden
Pepernoot is sinds jaar en dag het woord voor strooigoed.
Het woord kruidnoot is pas recent bedacht. De Van Dale uit 1976 kent het woord nauwelijks: het is 'weinig gehoord'. Maar de Van Dale kent wel goed het woord kruinoot, met twee betekenissen: 1. muskaatnoot 2. een regionaal word voor een soort pepernoot.
Ik heb het woord kruidnoot nog nooit iemand horen uitspreken - in noord- en oost-Nederland. Kruidnoten strooien klinkt voor mij geforceerd. Pepernoten strooien is alledaags.
Pepernoten en kruidnoten zijn zeker geen synoniem van elkaar......het zijn twee heel verschillende producten!

Pepernoten werden in de 16e eeuw al gegeten toen hier het Sinterklaasfeest ontstond als traditie.In die tijd kregen kinderen bij het Sinterklaasfeest pepernoten die gemaakt waren van deegresten van peper- en kruidkoek. Het resultaat: vierkante brokjes die smaakten naar ontbijtkoek. Ze waren enigszins taai en zacht en smaken enigszins flauw. en licht naar honing... Ouderwetse pepernoten zijn grotere brokjes en werden gemaakt van roggenmeel, honing en anijs. Ze zijn te vergelijken met taai-taai qua structuur.

In die tijd was er nog geen VOC die specerijen uit het oosten haalde en In de Middeleeuwen was peper in Europa een zeer gewilde en tevens schaarse specerij. Peper kende vele toepassingen, zowel in de keuken als in de geneeskunde. In de 16e eeuw kwam het in ruimere mate voorhanden dankzij de Portugezen. Juist door de wens naar peper ontstond de VOC...........hierdoor kwamen ook de specerijen als kruidnagel, nootmuskaat, kaneel, foelie enz. beschikbaar.
Feitelijk was peper dus al ingeburgerd en alles wat kruidig was werd in de volksmond peper genoemd (vandaar pepermunt, peperkoek (ontbijtkoek of kruidkoek werd ook zo genoemd) het was dus een algemene naam voor 'kruiden'.

Kruidnootjes ontstonden dus later en inplaats van een taaie structuur werden het een soort koekjes....bros en krokant. Het werden bolletjes die voor het bakken iets ingedrukt werden. Na het bakken waren het halfronde bolletjes geworden. Hieraan zijn dus nu speculaaskruiden toegevoegd.

Traditioneel en ook in oude historische boeken werd alleen van pepernoten gesproken tijdens de Sinterklaastijd. Tegenwoordig worden overal meer kruidnootjes gebruikt en gemaakt in allerlei variaties. De kruidnoot is gemaakt van tarwebloem en speculaaskruiden. Dit zijn kaneel, nootmuskaat, kruidnagel, gemberpoeder, kardemon en witte peper. De ‘pepernoten’ die tegenwoordig worden gestrooid, zijn over het algemeen vaak kruidnoten en dus geen pepernoten.Ouderwetse pepernoten zijn lang zo lekker niet dus worden minder gevraagd.....ze zijn er soms nog wel maar worden steeds zeldzamer.
De naam blijft echter nog altijd bij de bevolking en is ook algemeen bekend en erkend! Het is een volledig ingeburgerd begrip geworden.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
5 jaar geleden
SentWierda
5 jaar geleden
@amc. De laatste twee regels zijn helder.
Voor mij een mysterie is waarom een woord dat 40 jaar geleden nauwelijks werd gebruikt (kruidnoten) nu ineens op verpakkingen (o.a. Bolletje) allesoverheersend is geworden. Een woord dat vermoedeljk alleen in Brabant gebruikt werd. Een woord dat bovendien anders werd geschreven: kruinoot. (Zoals kikkererwten eigenlijk kekererwten zijn.)
Terwijl wat nu in een zak zogenoemde kruidnoten zit exact hetzelfde is als wat vroeger in een zak pepernoten zat.
De ANWB heet ook nog steeds ANWB (en niet ANAB), de VARA heet VARA (en niet VTA) en de VPRO heet VPRO (en niet VRO). Derhalve: strooigoed = pepernoten. En als er speciale toevoegingem zijn: chocolade pepernoten en gekruide pepernoten.
Verwijderde gebruiker
5 jaar geleden
Zoals gezegd....alle kruiden die destijds met de VOC ingevoerd werden, werden door de mensen 'peper' genoemd omdat dit het enige kruid was dat men toen vaker gebruikte en kende. Peper was eigenlijk een soort verzamelnaam voor alles wat uit Nederlands-Indië kwam.
De kruidnootjes bestonden wel en bleken veel populairder te zijn bij de mensen. Toen ze enkele tientallen jaren geleden steeds meer in de winkels kwamen te liggen, bleven de mensen het lange tijd pepernoten noemen omdat ie naam nu eenmaal bekend was en bleef hangen onder de bevolking. Had je het over Sinterklaas dan hoorden daar 'pepernoten' bij en geen kruidnoten. Het is een traditioneel gebeuren en tradities houden we het liefst in stand en wel van generatie op generatie. Doordat het in de winkels kwam te liggen, moest de naam wel worden aangepast...indien iemand echte pepernoten wilde hebben kon men aan die persoon geen kruidnoten verkopen. Het zijn heel verschillende recepten!
LeonardN
5 jaar geleden
"De ANWB heet ook nog steeds ANWB (en niet ANAB)" Dat is een oneigenlijk argument. ANWB/VARA/VPRO zijn eigennamen.
Als de ANWB morgen onder een andere naam verder wil gaan is dat de keuze van de ANWB.
Kruidnoot en pepernoot zijn soortnamen/productnamen.
Voor een fabrikant en winkelier (en uiteindelijk consument) is het veel duidelijker dat twee verschillende producten twee verschillende namen hebben.
Er is niks op tegen dat jij pepernoot zegt tegen wat anderen als kruidnoot bestempelen.
Er is niks op tegen dat fabrikanten winkeliers kruidnoten als kruidnoten verkopen (ook al noem jij en vele anderen het pepernoten).
Taal is altijd in beweging. De beweging dat twee producten in naam een scheiding krijgen is in mijn ogen een goede beweging.

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 5000
Gekozen afbeelding