kun je bakpoeder ook gebruiken bij brood bakken ipv gist , of beide ?

Bakpoeder is een " rijsmiddel" voor koekjes en gebak. Gist voor brooddegen. Bakpoeder maakt het deeg wat luchtiger en krokanter, gist brengt het brooddeeg in volume.

Ja, het kan, maar het resultaat dat je krijgt is niet hetzelfde.

Gist zijn levende micro-organismen die de suikers in het deeg omzetten in kooldioxide (CO2) en die tevens andere stoffen produceren die bijdragen aan het kenmerkende "brood aroma". Dat zijn doorgaans smaken en aroma's die geassocieerd worden met hartig voedsel. Denk aan brood, focaccia's, pizzadeeg, enz.
Vandaar ook dat als je gist gebruikt, heb je een rijstijd nodig, de beestjes moeten kunnen groeien, en dan het liefst op een temperatuur rond de 35-40°C en in een vochtige omgeving.

Bakpoeder zijn geen levende organismen, maar een mengsel van soda (NaHCO3) en een zuur, vaak citroenzuur of wijnsteenzuur. Op het moment dat bakpoeder in contact komt met het vocht in je deeg, en zeker als het deeg opgewarmd wordt, dan ontstaat CO2 uit een chemische reactie, en dat doet het deeg ook rijzen. Hiervoor heb je geen rijstijd nodig. Sterker nog, het liefst doe je het deeg direct in de oven na het mengen, en laat de CO2 tijdens het bakken ontstaan, zodat je gebakken product in de oven rijst.
Met bakpoeder ontstaan geen andere smaken en aroma's, vandaar dat bakpoeder de keuze is voor zoete gerechten die geen hartige smaken nodig hebben. Denk hierbij aan cake, muffins, koekjes...

Daarnaast is bakpoeder minder krachtig als rijsmiddel dan gist. Als de bakpoeder helemaal gereageerd heeft, dan wordt er geen CO2 meer geproduceerd, terwijl gist, zolang er voedsel beschikbaar is, kan vrijwel onbeperkt CO2 blijven produceren, en het deeg laten rijzen. Het is best leuk om in een broodbakkerij een verlaten stukje deeg ergens achter een werktafel te ontdekken, dat makkelijk tot 20× de oorspronkelijke volume is gerezen.
Als je brood maakt met bakpoeder, dan moet je deze in één keer goed doseren, anders krijg je een te luchtig of te machtig deeg. Mat gist kan je dat veel beter sturen, het is een kwestie van langer of korter laten rijzen. In de oven gaan de gisten dood, en stopt het vanzelf.

Samen gebruiken is uiteraard ook mogelijk, maar als je gist gebruikt, is maar de vraag of bakpoeder iets toevoegt. En als je bakpoeder gebruikt, dan moet je rekening houden met het feit dat gist even de tijd en temperatuur nodig heeft om te rijzen, en ook een effect heeft op de smaak.

Toegevoegd na 6 minuten:
Sorry, laatste zin is verwarrend: als je bakpoeder gebruikt, dan moet je GEEN rijstijd toepassen.
Met gist en bakpoeder samen heb je het risico dat het door de gist al gerezen deeg, té luchtig wordt in de oven door de bakpoeder.