wanneer en door wie is koffie uitgevonden?

Het is niet precies bekend wanneer iemand voor het eerst de koffieplant ontdekte en een drank van de bessen maakte. Maar rond 900 v. Chr. werd door Arabische artsen koffie al genoemd als medicijn.
Een ander verhaal is dat van de Ethiopische geitenhoeder, Kaldi, die rond 300 n. Chr. leefde. Zijn geiten werden plotseling heel actief na het eten van de rode bessen. Ook hij kreeg energie van de bessen. Hij vertelde dit aan de monniken in een nabijgelegen klooster. Zij aten de bessen vervolgens om wakker te blijven tijdens de avondgebeden. De monniken ontdekten toen dat ze een heerlijke drank konden maken, met hetzelfde opwekkende effect, als ze de bessen eerst brandden en dan kookten.
De koffieplant komt oorspronkelijk uit Ethiopië. Het gebruik breidde zich van daaruit steeds verder uit richting het oosten. Dat kwam onder andere door de Islamitische pelgrims, die op weg waren naar Mekka en Medina. De
eerste koffieplantages werden aangelegd in Jemen. Later werd al gauw ook in Arabië en in Egypte het drinken van koffie (of ‘Kahweh’) een dagelijks ritueel. Pas in de zeventiende eeuw werd koffie bekend in Europa. Maar toen groeide de populariteit ook razendsnel. Overal schoten koffiehuizen als paddestoelen uit de grond, vooral in Italië, Engeland, Nederland, Frankrijk en Duitsland. In het begin van de achttiende eeuw brachten de Nederlanders de koffie naar Indonesië, de Fransen namen planten mee naar Martinique en de Spanjaarden startten plantages in het Caribisch gebied, Midden Amerika en Brazilië.

Koffie werd waarschijnlijk het eerst door de mens opgemerkt in de Ethiopische provincie Kaffa in Oost-Afrika, waar het bunn of bunchum genoemd werd. Volgens een legende zag een Ethiopische herder genaamd Kaldi, dat zijn geiten na het eten van bepaalde struikbessen erg opgewonden werden. De herder plukte er wat, kookte ze en verkreeg een aftreksel met een tot dan toe onbekende geur. Die drank was bitter, maar gaf ook een gevoel van voldoening en helderheid van geest. Dit gebruik werd opgemerkt door Arabische handelaars én door de beroemde Perzische arts Avicenna. Naar alle waarschijnlijkheid hebben Arabieren de teelt van koffieplanten in gang gezet. Ze spraken niet meer van bunn maar van qahwa of quahweh wat 'geeft sterkte' of 'macht' betekent. Qahwa is duidelijk verwant aan koffie en café. Feit is dat de woorden voor koffie in de meeste talen op elkaar lijken (zie: Koffie in de wereld). Of het Arabisch aan de grondslag ligt van deze woordenschat is niet met zekerheid achterhaald. Ondanks pogingen van sommige Arabieren tot geheimhouding en het handhaven van een uitvoerverbod, werd koffie spoedig populair in de meeste islamitische landen. De koffienaam mokka verwijst naar Mokka, een havenstad aan de Rode Zee vanwaar de koffie naar Egypte en Syrië werd getransporteerd.

Het eerste Europese koffiehuis zou in het zestiende-eeuwse Venetië zijn geopend, maar het is niet duidelijk wie daarvoor gezorgd heeft. Op het einde van de 17de eeuw smokkelden Nederlandse zeevaarders Coffea arabica van Mokka naar Java, waar deze plant goed bleek te groeien. De Nederlanders brachten ook koffie naar Sri Lanka en Zuid-Amerika, waar de koffiecultuur van start ging in de 18de eeuw. Aldus verspreidde de productie zich snel over de meeste tropische gebieden. De Nederlanders waren naar verluidt de eerste handelaars die koffie op grote schaal naar Europa brachten. Amsterdam zou zodoende het eerste belangrijke internationale koffiehandelscentrum zijn geworden. Volgens sommigen gaat deze eer echter naar de grote concurrent in die tijd: Londen.

Op het einde van de 19de eeuw werd men door plantenziekten genoodzaakt om de gevoelige Coffea arabica te vervangen door de minder gevoelige Coffea robusta, die in Belgisch-Kongo werd ontdekt.

Het lijkt me niet dat koffie uitgevonden is, die plant was er al denk ik voor er ook maar een mens op aarde was.