waarom zijn de snaren van een gitaar in de volgorde E-A-D-G-B-E en niet A-B-C-D-E-F?

Om te begrijpen welke tonen er waar op de gitaarhals te vinden zijn, moet je weten welke tonen en noten er überhaupt allemaal bestaan. Een toon is de benaming voor het geluid dat je hoort bij een bepaalde trilling van de lucht. De toonhoogte wordt hierbij bepaald door het aantal trillingen per seconde (ofwel de frequentie). Bij meer trillingen per seconde is de toon die je hoort hoger.

De meeste 6-snarige gitaren zijn gestemd in een EADGBE stemming. De letters geven de toonhoogte aan waarin de snaren gestemd staan, beginnend met de dikke (lage E) snaar. Het stemmen van de snaren op deze manier wil zeggen dat je deze tonen (dus de frequenties van het geluid dat de naam E, A, D, G, B of E draagt) hoort als je de open snaren aanslaat en laat klinken. Een ”open snaar” wil hierbij zeggen dat je geen vingers op de frets zet.

Deze standaardstemming laat een groot spectrum aan speelmogelijkheden toe. Dat werd omstreeks 1795 ontdekt door de Duitse gitaarbouwer Jacob August Otto (1760-1829). Dan krijg je het beste gemiddelde tussen zoveel mogelijk verschillende akkoorden met zo eenvoudig mogelijke grepen. Als je de gitaar chromatisch zou stemmen dan moet je heel ingewikkelde vingerzettingen gaan bedenken om een muziekstuk met meerdere akkoorden uit te kunnen voeren. Dan zou je er alleen simpele deuntjes als 'Moe daar ligt een kip in 't water' op kunnen tokkelen...

Omdat op elk snaarinstrument de afstand tussen de tonen van het eerste octaaf totaal de helft van de snaarlengte uitmaakt. Als je jouw gitaar a b c d e f zou stemmen, zou je met (als je rechtshandig bent) jouw linkerhand razendsnel heen en weer moeten om de juiste tonen te spelen; om van de akkoorden nog maar te zwijgen, je zou echt onmogelijke grepen moeten doen. Ook een barree zou geen zin hebben en met een capo spelen zou niets oplossen (dit is een klem waarmee je der snaarlengte verkort). Bovendien zou je instrument dan een veel kleiner toonbereik hebben.

Het grotere interval op alle snaarinstrumenten (viool, cello, contrabas, basgitaar, gitaar, mandoline, luit, oud, et cetera) zorgt dat je makkelijk akkoorden kunt grijpen en dat je over een groot scala aan verschillende tonen beschikt. Op de (weinige) mechanische snaarinstrumenten zoals draailier en nyckelharpa is het niet mogelijk om akkoorden te spelen -- hoewel het bestaan van een grondtoon (vaak meerdere) wel de mogelijkheid geeft om in bepaalde toonsoorten een akkoord te laten klinken. Op dit soort instrumenten is het toonbereik dan vaak ook beperkt tot 2 octaven of minder.

Al rond het jaar 800 vonden de arabieren uit dat hun luit, de oud, met voldoende interval tussen de snaren moest worden gestemd, om het toonbereik te vergroten. Het gaat, om je hoofdvraag nog wat explicieter te beantwoorden, dus niet alleen om de volgorde van de tonen (want die is altijd van laag naar hoog, of andersom als je vanaf de hoge kant begint) maar ook aan de 'afstand' daartussen.

een en ander is (voor de Westerse wereld) beschreven in Michael Praetorius' Syntagma Musicum; zie de bron.

Nog een klein beetje theorie: op een snaarinstrument vind je het 1e octaaf van je grondtoon op de helft van de snaarlengte; op 3/4 het tweede octaaf en op 7/8 het derde. Vandaar dat popgitaristen en vioolvirtuozen veelal zeer dicht bij de kam spelen om te tonen hoe toonzuiver (en snel) zij kunnen spelen.