De bouwsector is een van de ruwste werkplekken die je je kunt voorstellen. Tussen zwaar fysiek werk en hoge werkdruk door, kampen veel mannen en vrouwen met psychische problemen. Deze blijven vaak veel te lang onopgemerkt. Een van de meest ingrijpende problemen is de tragische zelfmoord van werknemers, iets wat in de sector veel te vaak voorkomt.
Gelukkig komt daar nu verandering in. Vakbond CNV heeft dit jaar tijdens de cao-onderhandelingen zelfmoordpreventie op de agenda gezet. Een stap in de juiste richting.
Zelfmoordstatistieken en -trends in Nederland
In Nederland overlijden jaarlijks circa 1900 mensen door zelfdoding. Hierbij is het opvallend dat mannen bijna 2 keer zo vaak zelfmoord plegen als vrouwen. Mannen van middelbare leeftijd, specifiek tussen de 40 en 70 jaar, vormen de grootste risicogroep. 4 op de 10 zelfdodingen in Nederland betreft deze groep.
Risicofactoren voor zelfmoord in de bouwsector
In de bouwsector spelen meerdere factoren een rol bij verhoogde zelfmoordrisico’s, zoals:
- Gemakkelijke toegang tot dodelijke middelen als gereedschappen en hoge gebouwen.
- Werkcultuur van stoïcisme en onverschrokkenheid, waardoor hulp zoeken ontmoedigd wordt.
- Fysieke en mentale belasting, zoals traumatische gebeurtenissen en chronische pijn.
- Cultuur van middelengebruik om stress te verlichten, wat problematisch kan escaleren.
- Isolatie door tijdelijke contracten, wat gevoelens van eenzaamheid vergroot.
- Vernedering of schaamte bij werkgerelateerde fouten, wat depressie kan uitlokken.
- Gevoel van vastzitten in het beroep door financiële verplichtingen.
- Werkomgeving als locatie voor zelfdodingen, wat psychologische impact heeft.
- Onregelmatige werkuren en slechte slaap, wat leidt tot uitputting en mentale klachten.
Deze factoren dragen bij aan een verhoogd risico op psychische problemen en zelfmoordgedachten bij bouwpersoneel.
De impact van zelfmoord
Zelfmoord in de bouw heeft enorme gevolgen. Niet alleen voor de directe omgeving van degene die het slachtoffer wordt, maar ook voor collega’s en de hele werkvloer. Wanneer een collega uit het leven is gestapt, is dat een klap voor iedereen. Het zorgt voor emotionele pijn, onrust en een gespannen sfeer. Het verlies van een collega kan de moraal onder werknemers flink verlagen en zelfs de werkomstandigheden negatief beïnvloeden. Dat maakt duidelijk hoe belangrijk het is om aandacht te geven aan de mentale gezondheid van werknemers.
De tekst gaat onder de video verder >>
Wat wil CNV? Concrete acties voor meer steun
CNV heeft zich hard gemaakt voor concrete afspraken die moeten zorgen voor een veilige werkplek waar werknemers die worstelen met hun mentale gezondheid niet vergeten worden. Het voorstel is simpel. Samen werken aan een plan waarin iedereen, van werkgever tot werknemer, zijn steentje bijdraagt om zelfmoord te voorkomen. Dit varieert van het bieden van ondersteuning voor mensen die in emotionele nood verkeren, tot het zorgen voor een cultuur waarin mentale gezondheid bespreekbaar is. De cao-onderhandelingen bieden de kans om het verschil te maken, door een actieplan op te stellen dat levens kan redden.
Lees verder onder deze video >>
Zelfmoordpreventie: de rol van werkgevers en collega’s
Werkgevers hebben een belangrijke taak in het voorkomen van zelfmoord in de bouwsector. Door een werkklimaat te creëren waarin je openlijk kunt praten over mentale gezondheid, kan de angst voor stigma verdwijnen. Collega’s kunnen eveneens een cruciale rol spelen door elkaar in de gaten te houden en te zorgen dat niemand in stilte lijdt. Hoe herken je de signalen van iemand die zich niet goed voelt? Is er sprake van stress of financiële zorgen? Het is belangrijk dat medewerkers weten wat ze kunnen doen als ze merken dat iemand het moeilijk heeft. Met de juiste trainingen en open gesprekken zijn de risicofactoren beter te herkennen en kan erop gereageerd worden voordat het te laat is. Het begint bij bewustwording, en dat is de sleutel om samen aan een veiligere werkplek te bouwen.
Lees ook: Zelfmoordkist in gebruik: eerste persoon heeft zich aangemeld.
Wat kunnen we leren van andere landen?
In andere landen, zoals Australië en Canada, zijn er al succesvolle programma’s die de mentale gezondheid van bouwvakkers ondersteunen. Deze initiatieven bieden niet alleen hulp voor werknemers in nood, ze zorgen er ook voor dat mentale gezondheid niet langer een taboe is op de werkvloer. Waarom zouden we niet iets soortgelijks opzetten in Nederland? Het zou niet alleen levens kunnen redden, maar ook bijdragen aan een gezondere werkplek, waar mensen zich gesteund voelen, ongeacht hun problemen.
Het is daarom van groot belang dat vakbonden, werkgevers en organisaties zoals Volandis en 113 Zelfmoordpreventie hun krachten bundelen om dit soort programma’s van de grond te krijgen. Samen maken zij de bouwsector een stuk veiliger, voor iedereen.
Lees ook: Vroegpensioen bij zwaar werk moet mogelijk blijven.
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Denk jij aan zelfmoord? Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl. Bellen kan ook, op 0800-0113.